[Φωτογραφίες: 1.Αρχαιολογικός χώρος (εδώ ήταν και η πόλη της Ελευσίνας/ 2. Ο Ναός της Αρτέμιδας/ 3. Το θαλάσσιο μέτωπο/ 4.Η τσιμεντοβιομηχανία ΤΙΤΑΝ από θάλασσα/ 5. Ο "Φαρμάκης" γνωστός από την ταινία η "Αγέλαστος Πέτρα"]
Χένρι Μίλλερ: Πρώτες Εντυπώσεις από την Ελλάδα (1939, εκδ.ΝΕΦΕΛΗ,1983
Β’ Μέρος – Ελευσίνα
[… Ελευσίνα: ο φίλος μου ο Γκίκας (σ.σ. προφανώς πρόκειται για το ζωγράφο Ν. Χατζηκυριάκο-Γκίκα, με τον οποίο ο συγγραφέας είχε αλληλογραφία που έχει εκδοθεί με τον τίτλο «Χρονικό Φιλίας») με ξεναγεί στα ερείπια μες στο σκοτάδι, ανάβοντας σπίρτα για να επισημάνει τα μυστηριακά σύμβολα που ΄ναι χαραγμένα πάνω στις πέτρες. Το να βρει κανείς την Ελλάδα σκοτεινή στις έξι το απόγευμα είναι ένα από εκείνα τα φαινόμενα που παρόλες τις ενδείξεις, δυσκολεύεται κανείς να το πιστέψει. «Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ποτέ νύχτα», λέει ένα Γάλλος, «παρά η απουσία της μέρας». Αυτό για την Ελλάδα μπορεί να είναι αληθινό, όχι όμως και για τέτοια μέρη σαν τις Μυκήνες και την Ελευσίνα. Αντίθετα, λοιπόν, στην Ελευσίνα υπάρχει μια τέτοια σκοτεινιά που είναι πολύ περισσότερο βαθιά από αυτήν που φέρνει η νύχτα.
Η Ελευσίνα είναι τυλιγμένη σ΄ ένα κάρβουνο σαν τη μάνα που «κλαίει τον σκερπανοσκοτωμένο». Μου φαίνεται πως η αρχική τοποθεσία, για τη σκοτεινιά της διαλέχτηκε. Ενώ έδυε ο ήλιος, φτάσαμε στο χωριό μ΄ ένα γρήγορο, αθόρυβο Πάκαρντ. Ποτέ κανένας ουρανός δεν ήταν περισσότερο γιομάτος με χρώμα απ΄ αυτόν εκεί. Το χρώμα έσβηνε σ΄ ένα λαμπάδιασμα φλεγόμενων λάβαρων. Κι ύστερα ξάφνου σκοτεινιάζει, ένας ολικός αφανισμός του φωτός. Ένας θάνατος που θα τον ακολουθήσει μία αναβίωση. Μετά το πρασίνισμα του πιο παράξενου ηλιοβασιλέματος όλος ο ουρανός είναι σα μια βυθιζόμενη λίμνη με μούσκλια και ξάφνου ο μόνος ευδιάκριτος τόνος είναι το σκουριασμένο καφετί φθαρμένων βημάτων, το σεβάσμιο κουτί του καλόγερου, μια μυστηριακή κέρινη πατίνα που ερεθίζει τον αμφιβληστροειδή. Τα ερείπια βυθίζονται βαθιά, όχι μέσα στη νύχτα μα μέσα στο χρόνο, μέσα στο γλιστερό πηγάδι του παρελθόντος απ΄ όπου κάθε μέρα το φως μάταια αγωνίζεται να τα διασώσει. Ακόμα και ο αρχαιολόγος – αυτό το ακαταπόνητο γαϊδούρι, ο τυφλοπόντικας, το σκουλήκι, το ζώον, ο σχολαστικός, ο δούλος – ακόμα και αυτό το τέρας φαίνεται εδώ να παραδέχεται την ήττα του. Το μυστήριο αρνείται να υποκύψει στο φτυάρι και το χημικό αποστακτήρα. Οι άνθρωποι θα πρέπει να αναζητήσουν άλλα μέσα, άλλα όργανα αντίληψης και διορατικότητας. Η Ελευσίνα είναι μεγάλη στη σκοτεινιά της. Ένα απαλό μεγαλείο, μια ζεστή, στενή σχέση που εμπνέει μια ανθρώπινη, πέρα για πέρα ανθρώπινη, αμεσότητα. Είναι η ίδια ακριβώς αντίθεση του Χιντού (οπαδός του Ινδουισμού) ή του Θιβετιανού Μυστηρίου (η πριν από τον 7ο μεταχριστιανικό αιώνα ιστορία τού Θιβέτ καλύπτεται από μυθολογικό μυστήριο. Κατά την εγχώρια παράδοση, οι κάτοικοι του Θιβέτ κατάγονται από ένα μοναχό στον οποίο εισέδυσε το πνεύμα του Τσεν-ρε-ζι).
Ο άνθρωπος δημιούργησε εδώ την Ελληνική συμπεριφορά απέναντι στο μυστήριο μικραίνοντας τις φυσικές του ανθρώπινες διαστάσεις. Εδώ αντιλαμβάνεται κανείς ότι ο ναός του πνεύματος είναι μια κατοικία φτιαγμένη από τον άνθρωπο…]
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το Α΄ Μέρος, Ιερά Οδός - Δαφνί, παρουσιάζεται δύο αναρτήσεις παρακάτω.
.png)
