Μονή Δαφνίου: Η προσευχή των Αγίων Ιωακείμ και Άννας | Το συντριβάνι (Αναβρυτήριο) της Μονής Δαφνίου υπόδειγμα για την κατασκευή στην αυλή του Βυζαντινού Μουσείου

[Κλικάρετε στην εικόνα για να μεγεθυνθεί και προσέξτε το "συντριβάνι"]

Η ανάρτηση αυτή αφιερώνεται στη μνήμη του φιλόλογου, συγγραφέα Θανάση Κουδούνη
----------------------------------

Με βάση το "συντριβάνι" (Αναβρυτήριο) που βλέπετε, στο κέντρο και αριστερά του ψηφιδωτού "Η προσευχή των Αγίων Ιωακείμ και Άννας" που βρίσκεται στο νάρθηκα του Καθολικού της Μονής Δαφνίου, έχει "κατασκευαστεί" αντίγραφο στον προαύλιο χώρο του Βυζαντινού Μουσείου.. "Τα εξωτερικά τοιχώματα της φιάλης διακόσμησε ο Φώτης Κόντογλου" (Ιστορικό Αρχείο ΒΧΜ, Αρχείο Γ.Σωτηρίου).
Η "φιάλη" χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των υδάτων.

[Φωτ. Αρχείο Γ.Σωτηρίου]

[Πρόσφατες φωτογραφίες]

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η αρχική πληροφορία για το "συντριβάνι" ήταν πριν από τρία χρόνια από την κα Κατερίνα η οποία μας είπε το εξής: "Στο Βυζαντινό Μουσείο έχουν μεταφέρει ένα πηγάδι από τη Μονή Δαφνίου". Πήγαμε στο ΒΧΜ αλλά δεν επιβεβαιώσαμε την πληροφορία, για την ακρίβεια όσους ρωτήσαμε δεν γνώριζαν. Πέρασε ο καιρός και τελικά επιβαιώσαμε τις πληροφορίες που δημοσιεύουμε σήμερα.

ΕΚΘΕΣΗ: Έργα του 20ού και 21ου αιώνα από τις συλλογές του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου

[Καθολικό Μονής Δαφνίου: Ο Άγιος Βάκχος στο τύμπανο της βόρειας θύρας που οδηγεί από το ναό στον νάρθηκα]


[Ο Άγιος Βάκχος (1895), αντίγραφο του Ιταλού συντηρητή του Καθολικού της Μονής Δαφνίου Francesco Novo]. Στην έκθεση εκτός από τον Άγιο Βάκχο (ΒΧΜ 1673) εκτίθενται και οι Άγιοι Σέργιος (ΒΧΜ 22926) και Ευστράτιος (22955). Τα έργα είναι τέμπερα σε χαρτί και σε κλίμακα 1:10.
Από το πληροφοριακό υλικό στην έκθεση διαβάζουμε:
"Στα τέλη του 19ου αιώνα και στις πρώτες δεκαετίες του 20ου μαι μερίδα Ευρωπαίων καλλιτεχνών, όπως οι Emile Gilleron (1851-1924) και υιός (1885-1939) και o Francesco Novo επισκέπτονται τον Ελλαδικό χώρο και εκδηλώνουν ενδιαφέρον για τα Βυζαντικά Μνημεία. Μια σειρά αντιγράφων τους περιήλθε στο Βυζαντινό Μουσείο με πρωτοβουλία του Βυζαντινολόγου και δ/ντη του Μουσείου στα χρόνια 1923-1960 Γεώργιου Σωτηρίου. Όπως συχνά αποδεικνύει η σύγκριση του αντιγράφου με το πρωτότυπο, οι καλλιτέχνες άλλοτε εξωραΐζουν το ζωγραφικό ύφος και άλλοτε το μεταγράφουν σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα."
--------
Πιστό στο ανανεωτικό πνεύμα τού -πρόωρα χαμένου διευθυντή του- Δημήτρη Κωνστάντιου, συνεχίζει να συνδέει τη βυζαντινή τέχνη με τα νεότερα χρόνια. Μια ενδιαφέρουσα πτυχή της έκθεσης «Εργα του 20ού και 21ου αιώνα από τις συλλογές του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου» μάς επιτρέπει να παρατηρήσουμε πώς καλλιτέχνες όπως ο Φώτης Κόντογλου ή ο μαθητής του Γιάννης Τσαρούχης, αλλά και μεταγενέστεροι, προσέγγισαν ή αξιοποίησαν τα διδάγματα της βυζαντινής τέχνης.
Διαβάστε περισσότερα για την έκθεση ΕΔΩ και ΕΔΩ.
Παρόμοια θέματα στο blog ΕΔΩ και στο Roseta Books ΕΔΩ

Έκκληση του ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. Χαϊδαρίου προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Πρωθυπουργό, Υπουργείο Πολιτισμού για την αποκατάσταση της Μονής Δαφνίου

Οι φωτογραφίες που δημοσιεύονται είναι από την ιστοσελίδα ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ και προέρχονται από το αρχείο της Βρεττανικής Σχολής Αθηνών.

[Σχέδιο 1888-1890. Μολύβι, Μελάνη και Υδατογραφία σε χαρτί. Διαστάσεις: 34χ50,5 εκ. Μονή Δαφνίου, Καθολικό, Όψη από ανατολικά. Δημιουργοί: R. Weir-Schultz, S. Barnsley. Αρχείο Byzantine Research Fund, Βρετανική Σχολή Αθηνών. Αδημοσίευτο.]


[Μονή Δαφνίου, Καθολικό. Ανατολική Αψίδα. Ένθρονη Παναγία Βρεφοκρατούσα, Τμήμα Επιγραφής και Ορθομαρμάρωση. Σχέδιο, 1890. Διαστάσεις: 35,5χ56,5 εκ. Δημιουργοί: R. Weir-Schultz, S. Barnsley. Αρχείο Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής, Αδημοσίευτο.]


[Φωτογραφία, 1888-1890, Μονή Δαφνίου, Ταφικό Παρεκλήσιο Αγίου Νικολάου, Άποψη από ανατολικά, Δημιουργοί: R. Weir-Schultz, S. Barnsley. Αρχείο Byzantine Research Fund, Βρετανική Σχολή Αθηνών. Αδημοσίευτη.- Ο ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. κάνει αναφορά στην επιστολή του προς το ΥΠΠΟΤ και για το παρεκκλήσι που βρίσκεται σε 500 μέτρα απόσταση από τη Μονή Δαφνίου]

Ο Οικολογικός Πολιτιστικός Σύλλογος Χαϊδαρίου ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. έστειλε επιστολή προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας, τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, στα κόμματα, Τοπική Αυτοδιοίκηση κ.λπ. με την οποία ζητά την παρέμβασή τους "...έτσι ώστε η Μονή Δαφνίου, Μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, να συντηρηθεί, να αποκατασταθούν οι ζημιές που έχει προκαλέσει ο σεισμός του 1999 και να γίνει επισκέψιμη με συνθήκες αρχαιολογικού χώρου..."

Η έκκληση του ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. τελειώνει ως εξής:
"Είναι λυπηρό σε περίοδο οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής κρίσης, ακόμη και Μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, όπως το Δαφνί, να μην αξιοποιείται όπως οι καιροί επιβάλλουν.
Κρίνουμε ως ιδιαίτερα θετικό γεγονός ότι η «Αποκατάσταση του Καθολικού» άρχισε να «ξεπαγώνει» με την πρόσφατη απόφαση της Γραμματέως του ΥΠΠΟΤ κας Μενδώνη (25/1/2011 - ΕΥΤΟΠ/Α/ΑΤΤ10/233). Όμως εκτιμούμε ότι έχουν ακόμα πολλά να γίνουν για να υλοποιηθεί η Β΄ Φάση. Μετά από την «απόψυξη» του Δαφνίου απευθύνουμε έκκληση προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Πρωθυπουργό της χώρας, στον πολιτικό κόσμο, στους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, στους αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΤ, να συμβάλλουν για να τηρηθεί (τουλάχιστον) το πρόγραμμα αποκατάστασης και συντήρησης της Μονής Δαφνίου, όχι απλά «για να μη το μαζέψουμε το μνημείο», όπως τόνισε στο ΚΑΣ και η κα Μενδώνη, αλλά για να γίνει πλήρως επισκέψιμο με όρους αρχαιολογικού μνημείου για όλους τους πολίτες του κόσμου. Είναι λυπηρό να βλέπουμε ξένους επισκέπτες με τους ταξιδιωτικούς οδηγούς ανά χείρας και να μη μπορούν να θαυμάσουν το Μνημείο.
Εμείς έχουμε τη διάθεση να συμβάλλουμε στην καλύτερη ανάδειξη του Μνημείου και να συνεργαστούμε για να δημιουργηθεί ένα μικρό Μουσείο για το Δαφνί με βιβλία, φωτογραφίες, γκραβούρες κ.λπ. από τη μακρόχρονη ιστορία του"


Την έκκληση του ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. προσυπογράφουν σαράντα ένας πολίτες, μεταξύ των οποίων:
Κυριάκος Ντηνιακός (δικηγόρος, είκοσι χρόνια Δήμαρχος Χαϊδαρίου), Ιωάννης Ιγγλέσης, (Αρχιτέκτων – Μηχανικός ΕΜΠ, Συλλέκτης – Ερευνητής Ιστορικών Ντοκουμέντων Χαϊδαρίου, Ειδικό αρχείο Μονής Δαφνίου), Τσίμη Κριστή (Διευθύντρια Βιβλιοθήκης του Ινστιτούτου Goethe Αθηνών), Στέλλα Μαρκαντωνάτου (Dr. Γλωσσολογίας, Κύρια Ερευνήτρια, Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου/Ε.Κ. "Αθηνά"), Χρυσούλα Μηναΐδη - Βλαχάκου (Δρ Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Πτυχιούχος Ιστορικού και Αρχαιολογικού Τμήματος Παν/μίου Αθηνών), Ευθύμης Παπαδημητρίου (Ομότιμος καθηγ. φιλοσοφίας Παν/μίου Ιωαννίνων), Αναστάσιος Παππάς (Δρ. οικονομικών σπουδών, διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου), Γεώργιος Αγγέλου Προκοπίου (Αρχιτέκτων, Δρ. Μηχ., Ιστορικός της Τέχνης και Αρχιτεκτονικής, τ. Καθηγητής της Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας στην Σχολή Αρχ/νων του ΕΜΠ, Συγγραφέας), Μιχάλης Σταματάκης (Καθηγητής - Πρόεδρος του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου), Νίκος Θεοδοσίου (συγγραφέας, σκηνοθέτης, καλλιτεχνικός διευθυντής της Camera Zizanio), Παναγιώτης Σωτηρόπουλος (Δρ. Επιστημολογίας, Ερευνητής Β΄ Ινστιτούτου Πολιτιστικής και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας ΙΠΕΤ/Ε.Κ. ΑΘΗΝΑ, Ξάνθη), Μαριάννα Τσεμπερλίδου (Φυσιογνώστρια, M.in Ed, Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΔΔΕ Γ΄ Αθήνας,21. Δέσποινα Μέλλου, Διευθύντρια Πνευματικού Χαϊδαρίου, Βιβλιοθηκονόμος, Μέλος Δ.Σ. Ε.Ε.Β.Ε.Π.) κ.ά.

Επίσης με πρωτοβουλία των εργαζομένων στο Ψ.Ν.Α. Δρομοκαϊτειον συγκεντρώθηκαν τριάντα τρεις υπογραφές που στηρίζουν την έκκληση του ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ.

Διαβάστε:
Την έκκληση του ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙΣ. ΕΔΩ
Τα ονόματα των σαράντα ενός πολιτών που προσυπογράφουν την έκκληση. ΕΔΩ
Την Επιστολή προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Πρωθυπουργό. ΕΔΩ.
Την Επιστολή προς τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΤ. ΕΔΩ.

Κωνσταντίνος Μουντζούρης: Για το Ψηφιδωτό, τη Μονή Δαφνίου, το Χαϊδάρι

[Σχέδιο 1888-1890. Μολύβι, Μελάνη και Υδατογραφία σε χαρτί. Διαστάσεις: 34χ50,5 εκ. Μονή Δαφνίου, Καθολικό, Όψη από ανατολικά. Δημιουργοί: R. Weir-Schultz, S. Barnsley. Αρχείο Byzantine Research Fund, Βρετανική Σχολή Αθηνών. Αδημοσίευτο.]

Για το Ψηφιδωτό, τη Μονή Δαφνίου, το Χαϊδάρι.

Το κείμενο αυτό προέρχεται από τη δεκαπεντάχρονη συνεργασία μου με το Πνευματικό Κέντρου του Δήμου Χαϊδαρίου διδάσκοντας στα Τμήματα Ψηφι-δωτού του και αναβιώνοντας κατά κάποιον τρόπο, μια καλλιτεχνική έκφραση χαμένη στην περιοχή για αιώνες. Τουλάχιστον τριακόσιοι ενήλικες έχουν έρθει σε επαφή με το ψηφιδωτό ξεκινώντας με τη δημιουργία αντιγράφων και συνεχίζοντας με τη δημιουργία πρωτότυπων έργων και νέων εφαρμογών. Σημειώνω ότι κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων αρκετές/οί μαθήτριες/τές έχουν δημιουργήσει αντίγραφα τμημάτων ψηφιδωτών παραστάσεων προερχόμενα από τη Μονή Δαφνίου.
Κατά καιρούς έχω μιλήσει, για τις ιδέες που έχω για μια προσέγγιση με αυτή την κληρονομιά, σε Δημάρχους και Δημοτικούς συμβούλους, (γιατί θεωρώ ότι είναι αναγκαίο να αναλάβουν τις ευθύνες μα και να ωφεληθούν από μια τέτοια διαδικασία, ο Δήμος – η Πόλη - οι Χαϊδαριώτισσες και οι Χαϊδαριώτες) αλλά χωρίς ουσιαστική ανταπόκριση. Όπως και σ’ αυτούς έτσι και τώρα θέλω να υπενθυμίσω, πως οι προτάσεις μου δεν αποσκοπούν σε οποιουδήποτε είδους προσωπική απολαβή ή προβολή. Πάντοτε τόνιζα στους συνομιλητές μου, και το επαναλαμβάνω και τώρα πως είμαι πρόθυμος να συμβάλλω και να συνεργαστώ συμμετέχοντας όπου, όπως και αν κριθεί απαραίτητο.
Οι φορείς της πόλης με πρωταγωνιστή το Δήμο είναι ώρα να αναλάβουν την ευθύνη για την πραγματοποίηση σειράς δραστηριοτήτων που, κατά τη γνώμη μου θα εμπλουτίσουν τη φυσιογνωμία, τον πολιτισμό, την οικονομία της Πόλης και των κατοίκων της δημιουργώντας νέες δυνατότητες και ευκαιρίες, ιστορικής σημασίας.
Οι προτάσεις που παρουσιάζω στοχεύουν (ίσως) να αφυπνίσουν και (ίσως) να ανοίξουν ένα δημόσιο διάλογο. Αφορούν σε πρωτοβουλίες, οι οποίες είναι απαραίτητο κατά τη γνώμη μου να πάρουν υπόσταση, σε μια περιοχή που διασώζει μοναδικά δείγματα της Τέχνης και της Τεχνικής των Ψηφιδωτών στη Μονή Δαφνίου, ένα μνημείο κορυφαίας αισθητικής, ιστορικής, θρησκευτικής αξίας με μοναδική σημασία για την Αττική, την Ελλάδα και τον κόσμο (Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco).

1. Πρότάση για τη δημιουργία «Συλλογής πιστών αντιγράφων ψηφιδω-τών της Μονής Δαφνίου». Μια συλλογή που θα ανήκει στο Δήμο Χαϊδα-ρίου, θα αποτελεί τον πυρήνα ενός μόνιμου Μουσείου, τμήμα της θα μπορεί να συνοδεύει την παρουσία του Δήμου σε εξωδημοτικές δραστηριότητες (συνέδρια, εκθέσεις, αδελφοποιημένες πόλεις, κ.λ.π.), τμήμα της θα μπορεί ανταλλάσσεται με αντίστοιχα έργα τέχνης προς έκθεσιν, κυρίως όμως θα αποτελεί ένα μόνιμο πρεσβευτή της πόλης, μέσω διαρκών εκθέσεων - τόσο
στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, προσθέτοντας έτσι ανεκτίμητη πολιτιστική αξία και ειδικό πολιτισμικό βάρος και αποτύπωμα. Αυτή η πρωτοβουλία κατά τη γνώμη μου θα αποτελέσει το κέντρο γύρω από το οποίο μπορούν να δημιουργηθούν σειρά από αναπτυξιακές, καινοτόμες για τα δεδομένα της Δυτικής Αθήνας πραγματικότητες (οικονομικές, καλλιτεχνικές, τουριστικές, εκπαιδευτικές, οικονομικές, κ.λ.π.). Η δημιουργία αυτής της συλλογής θα πρέπει να ανταποκρίνεται σε υψηλές προδιαγραφές, να εμπλουτίζεται αλλά και να επεκταθεί ίσως κάποια στιγμή, συμπεριλαμβά-νοντας έργα από άλλα «συγγενικά» (τεχνοτροπικά, χρονολογικά) μνημει-ακά σύνολα ψηφιδωτών, αλλά και από σύγχρονες δημιουργίες και να προ-σδώσει μια νέα σχέση αλληλεπίδρασης και συνέργειας μεταξύ του Δήμου, της αρμόδιας Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Δημόσιων ή/και ιδιωτικών φορέων ή Δήμων που έχουν στην περιοχή τους αντίστοιχα μνημεία και πραγματοποιούν ανάλογες δράσεις αλλά και Ανωτάτων ή /και Ανωτέρων Σχολών με σχετικά αντικείμενα σπουδών που βρίσκονται στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό.

2. Πρόταση για τη δημιουργία Εκπαιδευτικού Κέντρου Ψηφιδωτού, (όλων των βαθμίδων) που σκοπό θα έχει την παροχή γνώσεων για την τέχνη του ψηφιδωτού επικεντρώνοντας φυσικά στις σχετικές με των ψηφιδωτών της Μονής Δαφνίου βυζαντινές τεχνικές και τεχνοτροπίες. Μια κατεύθυνση πρέπει να αφορά τη συντήρηση (σε συνεργασία με το αντίστοιχο τμήμα των Τ.Ε.Ι. - ;) τη διατήρηση, ανάδειξη και προβολή. Η μετάκληση εκπαιδευτών και από το εξωτερικό για σεμινάρια ή/και παρουσιάσεις είναι απαραίτητη, όπως και η σταθερή συνεργασία με αντίστοιχες πραγματικότητες υψηλού επιστημονικού κύρους. Μία παράμετρος σημαντική αυτής της συνεργασίας θα είναι η κοινή πρόσβαση στη διαχείριση πόρων δημόσιων, Ευρωπαϊκών ή / και ιδιωτικών.

3. Πρόταση για τη θέσμιση Διεθνούς συνάντησης ή ημερίδας ή συνεδ-ρίου πιθανόν σε συνεργασία με την αρμόδια Εφορεία βυζαντινών Αρχαι-οτήτων, με σχετικά Ακαδημαϊκά Ιδρύματα και άλλους φορείς, με έμφαση στην τέχνη των ψηφιδωτών της Βυζαντινής εποχής με παράλληλες δραστηριότητες σχετικές με το εκάστοτε κεντρικό θέμα του.

4. Πρόταση για τη δημιουργία υπαίθριου εκθεσιακού πόλου Ψηφιδω-τού με μόνιμη και περιοδική έκθεση έργων που εκκινούν από τη βυζαν-τινή κληρονομιά αλλά κυρίως προτείνουν πρωτότυπους τρόπους έκφρα-σης και εφαρμογών. Πρόσκληση Διεθνής και Ελληνική σε όλους τους λιγότερο ή περισσότερο γνωστούς και σημαντικούς ψηφοθέτες να συμ-μετάσχουν υποβάλλοντας έργα ή/ και προτάσεις σε μια επιτροπή εγνωσ-μένου και αδιαμφισβήτητου κύρους. Η χωροθέτηση αυτού του «πάρκου ψηφιδωτών» θα μπορούσε να γίνει στις πέριξ της Μονής πλαγιές αλλά και σε εντελώς άσχετο με τη Μονή σημείο όπως για παράδειγμα σε χώρο των πρώην στρατοπέδων, όπου θα είναι εξαιρετικά πιο κρίσιμη η λειτουργία και η χρησιμότητα και για τους κατοίκους πολλών όμορων Δήμων.

5. Λειτουργία ενημερωτικού διαδικτυακού πόλου που θα προβάλλει τις ενέργειες και θα ενημερώνει για τις δράσεις και τις σχετικές πρω-τοβουλίες φροντίζοντας για την ανάπτυξη του ενδιαφέροντος και της συμπαράστασης για την εξέλιξη του παραπάνω σχεδίου, ευαισθητοποι-ώντας όλο και πιο πολύ τους κατοίκους αλλά και τους όλους τους ρέκτες κυρίως όμως θα μπορεί να λειτουργεί στον παγκόσμιο ιστοχώρο ως ένας κόμβος αυτόνομης ακτινοβολίας.

6. Σύσταση ομάδας δράσης και υλοποίησης με κύριο φορέα το Δήμο Χαϊδαρίου από Δημοτικούς Συμβούλους, αρμόδιους Δημοτικούς υπαλ-λήλους, φορείς της πόλης και (πολύ σημαντικό) ειδικούς σε διάφορους τομείς εγνωσμένου κύρους (και εκτός Ελλάδας) που σκοπό θα έχει να αποφασίσει βήματα, προτεραιότητες, ενέργειες, χρονοδιαγράμματα και λειτουργίες αναπτύσσοντας τον διεθνή χαρακτήρα όλων των πρωτοβου-λιών στοχεύοντας το Διεθνές κοινό και τις διαρκείς συνεργασίες σε επι-μέρους τομείς ή δραστηριότητες, με παρεμφερείς φορείς άλλων χωρών.

15 Φεβρουαρίου 2011/Κωνσταντίνος Μουντζούρης-Ψηφοθέτης, Κοινωνιολόγος.
e- mail: mosaicongr@yahoo.com
------------
Υιοθετούμε και στηρίζουμε την πρόταση του κ.Μουντζούρη. Θα επανέλθουμε για τους δύο αρχιτέκτονες R. Weir-Schultz, S. Barnsley που επισκέφτηκαν την Ελλάδα και αποτύπωσαν Μονές και Βυζαντινούς ναούς. Περισσότερα για τη Μονή Δαφνίου και την παράμβαση του ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. Χαϊδαρίου ΕΔΩ.

Ο συντηρητής των ψηφιδωτών (μωσαϊκών) Γιάννης Κολέφας και η Μονή Δαφνίου

[ Φωτ.1,2:Ο Γ. Κολέφας στις εργασίες της Μονής Δαφνίου, το 1972]

[Φωτ.3:Γιάννης Κολέφας: Οδοιπορικό στην τέχνη του ψηφιδωτού 1927 - 1986, εκδ.ΥΠΠΟ, 2007]

[Φωτ.4:Μονή Δαφνίου 1865]

Με ευκαιρία την αναδρομική έκθεση του Γιάννη Κολέφα που έγινε από 27/4-16/5/2009,
με τη συνεργασία της γυναίκας του Κάτιας Κολέφα, παρουσιάστηκε μια επιλογή από το σύνολο της ζωγραφικής του καθώς και 4 ψηφιδωτά του καλλιτέχνη. Για τον Γιάννη Κολέφα στο πρόγραμμα της έκθεσης, ο ιστορικός της τέχνης Μαρίνος Καλλιγάς, ο άνθρωπος που αναδιοργάνωσε και ανέδειξε την Εθνική Πινακοθήκη, ως διευθυντής της (1949-1969), έγραψε:
[“Ο Γιάννης Κολέφας, ψυχή ευγενική και ευαίσθητη, με εκχειλίζουσα αγάπη για τους ανθρώπους και τη φύση, κατέθεσε στο έργο του την ευαισθησία του, με καθαρότητα και εντιμότητα. Χωρίς ψεύτικες δήθεν αναζητήσεις, δούλεψε εξαντλητικά, με σεμνότητα και συνέπεια, φέρνοντας στη νεοελληνική τέχνη, κάποια «ανάγλυφα μιας τέχνης ταπεινής», απ’ αυτά όμως, που στεριώνουν την ψυχή μας, γιατί μας φανερώνουν κάποιες ανταύγειες της ελληνικής μας διάρκειας”.
Ο πολύπλευρος αυτός δημιουργός, ο οποίος δίδαξε την τέχνη του ψηφιδωτού στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, έθεσε τα θεμέλια της επιστημονικής συντήρησης των ψηφιδωτών στην Ελλάδα και της αναβίωσης της τέχνης αυτής. Ο Δ. Ι. Πάλλας, του Πανεπιστημίου Αθηνών, ανέφερε για τη συμβολή του καλλιτέχνη σ’ αυτό τον τομέα:
“Ο Γιάννης Κολέφας έφερε στην Ελλάδα τις δοκιμασμένες τεχνικές γνώσεις των Ιταλών ψηφιδογράφων της Ραβέννας. Δημιούργησε στην αρχαιολογική υπηρεσία, εργαστήριο και παράδοση συντήρησης ψηφιδωτών, και προσέφερε στον τομέα τούτο, εξαιρετικές υπηρεσίες, έτσι ώστε να ξεπεραστούν οι ως τότε εμπειρικές επεμβάσεις στη συντήρηση. Με τις ελεύθερες δημιουργίες του άνοιξε σε νεότερους, κατά τρόπο ουσιαστικό, το δρόμο της καλλιτεχνικής έκφρασης μέσω του ψηφιδωτού”.]

Ο Κολέφας γεννήθηκε το 1927, στο χωριό Σταυροσκιάδι, στην περιοχή Πωγωνίου, στην Ήπειρο. Σπούδασε στην ΑΣΚΤ, στο εργαστήρι του Γιάννη Μόραλη. Με υποτροφία του ιταλικού κράτους μετεκπαιδεύτηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Φλωρεντίας και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές, με ελληνική υποτροφία, στη Ραβέννα. Υπήρξε ο άνθρωπος που συντήρησε για πρώτη φορά τα πιό σημαντικά ψηφιδωτά της Ελλάδας.
Πέθανε ξαφνικά το 1986. Μεταθανάτια διοργανώθηκαν μεγάλες αναδρομικές εκθέσεις έργων του: στην Εθνική Πινακοθήκη (1989), στη Θεσσαλονίκη (“Δημήτρια” 1990), στα Ιωάννινα από το Δήμο (1993) και στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών (2007).

Δείτε ΕΔΩ ένα μέρος από τα έργα του καλλιτέχνη.
Δημοσιεύματα εφημερίδων με αφορμή την αναδρομική έκθεση προς τιμή του στο Βυζαντικό Μουσείο Αθηνών (2007), ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ και στα Γιάννενα από τον ΠΡΩΙΝΟ ΛΟΓΟ.