O κ.Κώστας Τουρνάκης προβάλει στην Ευρώπη το Χαϊδάρι και την ιστορία του - Διάλεξη για το ΜΠΛΟΚ 15 στη Γαλλία

[Ο κ.Τρουρνάκης κατά τη διάρκεια της διάλεξη για το ΜΠΛΟΚ 15 στη Villeneuve στις 20 Νοεμβρίου.]

[Δημοσίευμα της τοπικής εφημερίδας]
---------
Το Χαϊδάρι με πρωτοβουλία του συμπολίτη μας κ.Τουρνάκη έχει αδελφοποιηθεί με τη Γαλλική πόλη Villeneuve (περισσότερα στο Ιστορικό Λεύκωμα "Χαϊδάρι - Τόπος και Άνθρωποι"). Στην σημερινή πραγματικότητα της διεθνούς επικοινωνίας σε ελάχιστο χρόνο, αλλά και στην αναγκαιότητα της γνωριμίας και της συνεργασίας των Ευρωπαϊκών λαών προσπάθειες και πρωτοβουλίες όπως αυτή του κ Τουρνάκη θα πρέπει να ενθαρρύνονται και να ενισχύονται.
Κλικάρετε ΕδΩ για να δείτε ρεπορτάζ από την επίσκεψη αντιπροσωπίας του Δήμου Χαϊδαρίου (και σχολείων) τον Μάιο του 2009.
Συγχαρητήρια...

Ποιητική συλλογή "Όρος Αιγάλεω"

"Όρος Αιγάλεω" είναι ο τίτλος της ποιητικής συλλογής του Σωτήρη Παστάκα, ενός από τους δύο διαχειριστές της Επιθεώρησης Ποιητικής Τέχνης "Ποιείν"
Κλικάρετε ΕΔΩ για να διαβάσετε για τον ποιητή και ΕΔΩ για να δείτε αποσπάσματα από την ποιητική του συλλογή "Όρος Αιγάλεω".
Τη Δευτέρα 30/11/09 το "Όρος Αιγάλεω" παρουσιάζεται στη Θεσσαλονίκη. Κλικάρετε ΕΔΩ.

"Τράβα κορδέλα" και η οικολογική διάσταση της κατασκευής των κτηρίων του "Φρενομοκείου" Δρομοκαϊτειον.

[Φωτογραφία: Η 2η έκδοση του βιβλίου για το Δρομοκαϊτειο. Την έρευνα έκανε ο Πρόεδρος του ιδρύματος κ.Νίκος Τσικής (φιλόλογος - συγγραφέας). Από ένα αντίγραφο του βιβλίου μαζί με τις επτά επιστολές του Δ.Βικέλα προσέφερε το ίδρυμα στους επισκέπτες κατά τη διάρκεια της ξενάγησης που διοργάνωσε ο ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. 22/11/09]


Λίγα ιστορικά στοιχεία:
Ο Χιώτης έμπορος Ζωρζής Δρομοκαϊτης συντάσσει «Έν Χίω την 17/29 Νοεμβρ.1879» την διαθήκη του βάση της οποίας εκφράζει την «επιθυμία να συστήσει εν ιδιωτικόν Φρενοκομείον εις Αθήνας». Για τον σκοπό αυτό αφήνει 500.000 fr., «200.000 fr. δια το οικόπεδον, την οικοδομήν και σκευασίαν του Φιλανθρωπικού καταστήματος, τα δε υπόλοιπα 300.000 να μένουν ως προίξ του ιδίου καταστήματος... οι δε τόκοι δια να χρησιμεύσουν εις τας προς διατήρησιν έξοδα, ήτοι μισθούς Ιατρών, Διευθυντού, νοσοκόμων και υπηρετών...»
Ένα μήνα αργότερα, τον Δεκέμβριο του 1879, οι εκτελεστές της διαθήκης απευθύνονται στον Δημήτρη Βικέλα ο οποίος «ευρισκόμενος στη Γαλλία (Παρίσι) και διατηρώντας άριστες σχέσεις με επιστημονικούς και πνευματικούς κύκλους Γάλλων, παρέσχε πολύτιμες πληροφορίες στους εκτελεστές της διαθήκης...».

Η Οικολογική διάσταση της κατασκευής:
Ο Δημήτρης Βικέλας αποδέχεται την πρόταση και με την πολύτιμη συνεργασία του Γάλλου ψυχιάτρου Lunier - ο οποίος «έδωσε σχέδια για τη μορφή των κτιρίων, για τον οργανισμό και τον κανονισμό των υπηρεσιών»- βοηθάει σημαντικά στο πρώιμο στάδιο τους εκτελεστές της διαθήκης να υλοποιήσουν το δυσβάστακτο έργο της κατασκευής και οργάνωσης του «φρενοκομείου».
Ο Δημήτρης Βικέλας, μέσα από τις επιστολές του φαίνεται ολοκάθαρα πως είχε την διάθεση και την ετοιμότητα να βοηθήσει, γνωρίζοντας προφανώς το γεγονός ότι στην Ελλάδα δεν είχαμε επιστημονική και οργανωτική εμπειρία, της υλοποίησης ενός τόσο φιλόδοξου και δύσκολου εγχειρήματος. Αξίζει να σημειωθεί η ιδιαίτερη αναφορά του και η σύστασή του Lunier «... άμα χαραχθώσι τα όρια του οικοδομήματος επί του γηπέδου σας, να ενασχοληθήτε δραστηρίως περί δενδροφυτείας, κατά ωρισμένον επίσης σχέδιον...»
Έτσι εξηγείται και η πλούσια άριστη αρχιτεκτονική δενδροφύτευση του χώρου, την οποία διαπιστώνουμε και απολαμβάνουμε σήμερα. Η σχέση φύσης και ψυχικής θεραπείας είχε προφανώς ληφθεί υπ΄ όψιν και γι΄ αυτό ο Δ.Βικέλας γράφει στην επιστολή του ότι ο Lunier «...αποδίδει μεγάλην σημασίαν...»

"Τράβα Κορδέλα":
Το 1883 ο Υπουργός Οικονομικών (και μετέπειτα Πρωθυπουργός της Ελλάδος) Χαρίλαος Τρικούπης παραχωρεί 321 στρέμματα δημόσιας γης για την «ανέγερσιν του φιλανθρωπικού καθιδρύματος» ...
Η παράδοση λεει ότι όταν οι μηχανικοί μετρούσαν την έκταση πέρασε έναν χωρικός (η κ.Φαφαλιού, αναφέρει ότι σύμφωνα με τους ιστοριοδίφες αυτός ήταν Βασιλιάς Γεώργιος Α΄) από την Ιερά Οδό ο οποίος γεμάτος απορία ρώτησε:
«Ε! Πατριώτη τι πρόκειται να κτίσετε;» και ο μηχανικός του απάντησε:
«Θα φτιάξουμε τρελοκομείο». Και τότε ο χωρικός παρότρυνε τον μηχανικό:
«Τράβα κορδέλλα»... Δηλαδή να χτιστεί μεγάλο τρελοκομείο για να στεγάσει τους πολλούς τρελούς της χώρας...

Αρχικά χτίστηκαν τέσσερα κτίρια με χρήματα του Δρομοκαϊτη τα οποία «δένουν» με τον υπαίθριο χώρο και σου δίνουν την εντύπωση ότι σχεδιάστηκαν σε πλήρη αρμονία και σχέση με τα πεύκα και το περιβάλλον της περιοχής.
Αυτά τα πρώτα κτίρια είχαν την δυνατότητα να φιλοξενήσουν 110 ασθενείς.
Την 1η Οκτωβρίου 1887 και ώρα 4 μ.μ. το Δρομοκαϊτειο δέχεται τον πρώτο ασθενή.
Αργότερα πολλοί ακόμα ευεργέτες ακολούθησαν το παράδειγμα του Ζωρζή Δρομοκαϊτη και παραχώρησαν σημαντικά ποσά για την ανέγερση νέων κτιρίων τα οποία και φέρουν το όνομά τους. Αναφέρουμε ορισμένα: Σεβαστοπούλειο (1890), Θεολόγειο (1893), Σπηλιοπούλειο (1893), Σύγγρειο (1901), Ελλήνων Αμερικής – Κουρντουριώτειο (1922), Βενιζέλειο (1928), Σκυλίτσειο (1928), Δάφτσειο (1931).
Κοντά στο Διοικητήριο βρίσκεται η προτομή του ιδρυτή Ζωρζή Δρομοκαϊτη το οποίο έχει φιλοτεχνήσει το 1959 από Πεντελικό μάρμαρο ο γλύπτης Νίκος Σαφιαλάκης.

[Σε επόμενη ανάρτηση:Γιάννη Ιγγλέση, "Τα ιστορικά κτήρια του Χαϊδαρίου"]

Εις τα Θεμέλια του Φρενοκομείου Γ.Σουρής (1884)

[Η παλιά είσοδος]









Εις τα Θεμέλια του Φρενοκομείου
Γ.Σουρής

Ώ Εορτή των εορτών! Ώ ευτυχής ημέρα!
Ώ τώρα πρέπει ο καθείς του Άστεως πολίτης
να βάλη στο μπαλκόνι του μια κόκκινη παντιέρα
με μια χρυσή επιγραφή «Ζωρζής Δρομοκαϊτης».
Ναι τώρα πρέπει στολισμός με δάφνας και μυρσίναις
ναι τώρα πρέπουν Κανονιαίς, Φανάρια και ρετσίναις.

Φρενοκομείον κτίζεται και στην σοφήν Ελλάδα.
Ώ! Ο θεός εφώτισε τον Χιώτη τον Ζωρζή
Και τώρα μέσα στου Δαφνιού την τόση πρασινάδα
θα βρίσκωμε παρηγοριά και η μνήμη του θα ζη.
Ώ μέγα ευεργέτημα των ευεργετημάτων
Ώ μόνον οικοδόμημα των οικοδομημάτων.

Θέλει λαμπρόν Μαυσώλειον αυτός ο Κληροδότης
Παιάνας και αποθέωσιν εις τρίτους ουρανούς!
Ευρέθη μέσ΄ στους Χιώτηδες με γνώση κ΄ ένας Χιώτης
Και εσκέφθη ο μεγάλος του και πρακτικός του νούς
Πως μέσα στην Ελλάδα μας που πλημμυρούν τα φώτα
Φρενοκομείον έπρεπε να γίνη πρώτα – πρώτα.

(Απρίλιος 1884 - «Ο ΡΩΜΗΟΣ»)

Φωτογραφίες από την ξενάγηση στο ΨΝΑ Δρομοκαϊτειο

Ξενάγηση στο ΨΝΑ Δρομοκαϊτειο 22

Δικαστική Πιστοποίηση "Περί Φρενοβλάβιας και Κινητικής Αταξίας" του Γεώργιου Βιζυηνού, 11-4-1892

[Έγγραφο το οποίο φυλάσσεται στο Μουσείο του Δρομοκαϊτειου. Η αίτηση εισαγωγής του Βιζυηνού από το Νικόλαο Νάζο είναι στο αρχείο μας]

Ο Γεώργιος Βιζυηνός εισήχθη στο Ψ.Ν.Α.Δρομοκαϊτειο με αίτημα του φίλου του Γεώργιου Νάζου (γιο του Νικόλαου Νάζου που ήταν ιδιοκτήτης του κτήματος Χαϊδάρι - Παλατάκι).
Ο Γεώργιος Νάζος γνώρισε τον Γεώργιο Βιζυηνό στην Γερμανία, όταν ο πρώτος σπούδαζε μουσική φιλοξενούμενος από τον Νικόλαο Γύζη (ο ζωγράφος είχε παντρευτεί την Άρτεμις Νάζου, αδελφή του Γεώργιου Νάζου).

Ο Βιζυηνός εισήχθη στο Δρομοκαϊτειο ντυμένος γαμπρός... [Η συνέχεια στην ξενάγηση - διαβάστε την πρόσκληση λίγο παρακάτω]

Ο Ρώμος Φιλύρας παραδίδει από το Δρομοκαϊτειο στον Κώστα Βάρναλη το ποίημα "Σκαραμαγκάς"

[Η φωτογραφία του Σκαραμαγκά είναι από το blog του 7ου Δημοτικού και από το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα "Χρυσοπράσινο Φύλλο"].

Σκαραμαγκάς
Του Ρώμου Φιλύρα*

Σαν κέντημα γύρω οι βράχοι κ΄ οι λόφοι του Κορυδαλλού
στο λιμανάκι, ονειρεμένο, του γραφικού Σκαραμαγκά
κ΄ οι βάρκες στην ακρογιαλιά, που βάζουν πλώρη αργά γι΄ αλλού
τα παραγάδια και τ΄ αγκίστρια κ΄ οι πετονιές αραδαριά.

Όλος γαλήνιο αραξοβόλι ο κόλπος του Σκαραμαγκά
κι αντίκρυ η θρυλική Ελευσίνα, Κούντουρα, Μάντρα και τα Βίλλια
κόττερα μάγα, καραβάκια, τράτες, που σέρνονται αργά,
κι άλλα πλεούμενα που φεύγουν γοργά και παίρνουν φόρα μίλια.

Γλυκόχρωμα γαλάζια ως πέρα τα τρεμοσάλευτα νερά,
τα κύματα μ΄ αφρόν ολάσπρο, κάπου στο βάθος των κατάρτια
και τα βουνάκια και τα βράχια, τα δεντελλένια στη θωριά
και κάποτε και κάπου – κάπου πανάκια ολόλευκα και ξάρτια.

Κι απ΄ όλα, από τις αχτιβάδες, και τα πετράδια στ΄ ακρογιάλι
ως τα βουνάκια και τα ψάρια, που τ΄ αγκιστρώνουν πετονιές
λάμπει μια υγεία και μιαν αύρα φυσάει σα νίκη ή μαϊστράλι
πνέει απ΄ τα βάθη κ΄ ένα ρέμα, παίρνει και ρέει απ΄ τις ρονιές.

Κι απ΄ το Δαφνί, τη Σαλαμίνα, το Ναύσταθμο κι ακόμα πέρα
ο θρίαμβος των τοπίων παίρνει και βασιλεύει γραφικά
σμίγουν το χώμα, το χαλίκι κ΄ οι γλάροι στο γλαυκό του αιθέρα
και νανουρίζεται η ψυχή μας στο κύμα αιθέρια και γλυκά.
--------------
*Σημείωση: Ο ποιητής Ρώμος Φιλύρας «φιλοξενήθηκε» στο Δρομοκαϊτειο Ψυχιατρείο. Εκεί τον επισκέφτηκε ο ποιητής Κώστας Βάρναλης, στον οποίο ο Ρώμος Φιλύρας έδωσε τέσσερα ποιήματα και ένα πεζό, μεταξύ των οποίων είναι και ο ΣΚΑΡΑΜΑΓΚΑΣ.

Κυριακή 22/11, 11:30 π.μ., ξενάγηση στο ΨΝΑ Δρομοκαϊτειο - Ιστορικό τόπο

[Η Ιερά Οδός και το ΨΝΑ Δρομοκαϊτειο το 1910-5/ από το αρχείο του κ.Γιάννη Ιγγλέση]

[Ανοικτή πρόσκληση] Κλικάρετε ΕΔΩ για να διαβάσετε για την ιστορία του Δρομοκαϊτειου, τους καλλιτέχνες που "φιλοξενήθηκαν" κ.λπ..

Κλικάρετε επάνω στις φωτογραφίες για να δείτε και να διαβάσετε αναλυτικότερα το κείμενο.

Το Block 15 στο Στρατόπεδο Χαϊδαρίου να γίνει το Μουσείο ΕΘνικής Αντίστασης.

[Το φοβερό Block 15 στο Στρατόπεδο Χαϊδαρίου, κτίριο αυστηρής απομόνωσης στο οποίο μετάφεραν οι Γερμανοί τους κρατούμενους και τους μελλοθάνατους στην Κατοχή. Η φωτογραφία είναι από το Πολεμικό Μουσείο και έχει ληφθεί αμέσως μετά ήττα και την αποχώρηση των Γερμανών.]

Το Block 15 έχει χαρακτηριστεί ιστορικό μνημείο* από το 1987 με απόφαση της ΥΠΠO +Μελίνας Μερκούρη. Είκοσι πέντε χρόνια μετά δεν έχει πραγματοποιηθεί η ιδέα να γίνει Μουσείο της Εθνικής Αντίστασης. "Οι κυβερνήσεις φεύγουνε", οι αντιστασιακοί όλο και μας "χαιρετάνε" αλλά δεν παρατηρούμε κάποια κινητικότητα.
Θα προσπαθήσουμε να βάλουμε τα "πράγματα σε κίνηση". Η απόφαση: ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1106/18908 και δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 320/τ.2ο/24-6-1987, μεταξύ των άλλων αναφέρει "Η κήρυξη ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο του κτιρίου στο Στρατόπεδο Χαϊδαρίου θα συμβάλει στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης των κατοίκων της Αθήνας και της χώρας γενικότερα και θα προβάλει την ιδιαίτερη ιστορική ταυτότητα της περιοχής".

Σήμερα δημοσιεύουμε την παρτιτούρα για μπουζούκι του τραγουδιού "ΤΟ ΧΑΪΔΑΡΙ" του Μάρκου Βαμβακάρη από την ιστορική συναυλία στο Θέατρο Κεντρικόν το Δεκέμβριο του 1966.
ΧΑΪΔΑΡΙ [Μ. ΒΑΜΒΑΚΑΡΗ] (Στίχοι - σύνθεση του 1943).
«Τρέξε μανούλα όσο μπορείς
τρέξε για να με σώσεις,
κι απ' το Χαϊδάρι μάνα μου
να μ' απελευθερώσεις.

Γιατ' είμαι μελοθάνατος
και καταδικασμένος,
δέκα-οχτώ χρονώ παιδί
στα σίδερα κλεισμένος.

Απ' την οδό του Σέκερη
με πάνε στο Χαϊδάρι,
κι ώρα την ώρα καρτερώ
ο Χάρος να με πάρει.

Για δες του Χάρου το σπαθί
μανούλα, πως το φέρνει,
και τη ζωή του καθενός
μάνα, πως θα την παίρνει».
(Πρώτη εκτέλεση σε δίσκο από τον Γιώργο Νταλάρα,"Τα ρεμπέτικα της Κατοχής" 1980, Κλικάρετε ΕΔΩ για να το ακούσετε)

Η Μονή Δαφνίου, η Ιερά Οδός και ο Βοτανικός στο μυθιστόρημα του Κοσμά Πολίτη "ΛΕΜΟΝΟΔΑΣΟΣ" (1930)

[Φωτογραφία: Hanns Holdt, 1925]


[Το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης του βιβλίου ΛΕΜΟΝΟΔΑΣΟΣ του Κοσμά Πολίτη, 1930]

Σε προηγούμενη ανάρτηση είχαμε παρουσιάσει ένα μικρό τμήμα από το μυθιστόρημα του Κοσμά Πολίτη, ΛΕΜΟΝΟΔΑΣΟΣ, που αναφερόταν στην Ιερά Οδό και στη Μονή Δαφνίου κατά τη διάρκεια των επισκευών.
Στην παρούσα ανάρτηση σας παρουσιάζουμε δύο μεγαλύτερα αποσπάσματα με αναλυτικό σχολιασμό της περιγραφής του συγγραφέα, ο οποίος είχε ευρεία μόρφωση και γνώριζε λεπτομερώς το χώρο της Μονής Δαφνίου.
Άλλωστε και άλλοι συγγραφείς όπως ο Εμμανουήλ Ροΐδης που έγραψε το θρυλικό μυθιστόρημα "Πάπισσα Ιωάννα" επισκεπτόταν τη Μονή Δαφνίου και επηρεασμένος προφανώς από το χώρο τοποθέτησε την ηρωίδα μαζί με τον εραστή της τον Φλουμέντιο στην περιοχή του Δαφνίου (1866).

Κλικάρετε ΕΔΩ για να διαβάσετε εκτενή αποσπάσματα από το ΛΕΜΟΝΟΔΑΣΟΣ με σχόλια και επεξηγήσεις του Κώστα Φωτεινάκη.

Ποταμός Κηφισός (Ε): Προτάσεις για την σωτηρία και την αναζωογόνηση

[Πρόταση για το τμήμα του ποταμού στους Αγίους Αναργύρους]

[Όπως είναι σήμερα]








Η βασική πρόταση η οποία έχει παρουσιαστεί είναι του καθηγητή κ.Βασίλη Ζώρου.
Κλικάρετε στους παρακάτω συνδέσμους για να την δείτε σε διάφορες μορφές:
1.Μία ομάδα μελών του «Συνδέσμου Αποφοίτων Βρετανικών Πανεπιστημίων» (British Graduates Society - BGS) έχει επεξεργασθεί ένα σχέδιο για την ανάπλαση - και σωτηρία - του Κηφισού. Ακούστε τον κ.Ζώρο στο Νο.4.
2. Οι μυστικές όχθες του Κηφισού / του Στέλιου Αναστασιάδη (αναδημοσίευση από τον Ταχυδρόμο)

3. Ο Κηφισός μπορεί να σώσει την Αθήνα
4.Συνέντευξη του Καθηγητή κ.Βασίλη Ζώρου (διαβάστε και το Νο.1). Ακούστε τον και συγκρατείστε την οργή σας από την αδιαφορία του ελληνικού κράτους.

Ο Ποταμός Κηφισός (Δ'): Θέατρο στο Φάληρο1880, Πλημμύρα στη Κολοκυνθού 1896, Ποτιστικός του Ελαιώνα (1920 Καμπούρογλου), Ψάρεμα το 1960....

Ο Δημήτριος Γρ. Καμπούρογλου αναφέρει στον «Αναδρομάρη των Αθηνών» ότι «Εις την Τουρκογραικίαν του Κρουαίου, σημειούνται κατά το έτος 1578 και τα εξής:
«Δια τον υδάτων του Κηφισού ποτίζουν τα δένδρα των ελαιών, χιλιάδες όντα.» (εννοεί τον Ελαιώνα)
Όμως ο Κηφισός πλημμύρισε το 1896...

[...Ο Κηφισός εν τη ορμή του κατέστρεψε τα περί αυτόν κτήματα και πάντες τους οικίσκους παρά τα πλευρά αυτού και τους εις ακτίνα εκατό μέτρων ευρισκομένους... Το ύδωρ είχεν υψωθή ικανά υπέρ την επιφάνειαν μέτρα, δένδρα δε και άλλα συντρίμματα εφαίνοντο επιπλέοντα και ωθούμενα υπό του ορμητικού ρεύματος. Και δεν εβεβαιώθη μεν αν εσημειώθησαν ανθρώπινα δυστυχήματα, φωναί όμως και οιμωγαί και κραυγαί απελπισίας ηκούοντο εκ της εκκλησίας της Κολοκυνθούς ήτις και αύτη είχε κατακλυσθή υπό των υδάτων και παρά την οποίαν είχον συγκεντρωθή οι εις τα πέριξ οικούντες. Αι οικογένειαι της Κολοκυνθούς ωδηγήθησαν εις την επί της οδού Κολοκυνθούς και παρά τον Εσταυρωμένον οικίας όπως διέλθουν την νύκτα.... »]

Στις όχθες του είχε κατασκευαστεί και ένα Θέατρο...

[Στην έξοδο του Κηφισού προς το Φάληρο κατασκευάστηκε ένα ξύλινο θέατρο το 1880 και ένα χρόνο αργότερα καταστράφηκε από πυρκαγιά.]

Είχε και ψάρια... (από την Κίνηση Πολιτών ΚΗΦΙ-SOS]

[Όταν ο Κηφισός είχε ψάρια - Όχθες Μοσχάτου 1960]




ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Θα κλείσουμε το μικρό αφιέρωμα στην επόμενη ανάρτηση με τη συνέντευξη του κ.Βασίλη Ζώρα και με άλλες προτάσεις για την διάσωση και την ανάπλαση του Κηφισού.

Αφιέρωμα στον Ποταμό Κηφισό (3): α) Ο θεός Κηφισός αγκαλιάζει τον Ιλισό β) Τα δύο ποτάμια μαζί σε χάρτη της Αθήνας το 1689

[Ο θεός Κηφισός αγκαλιάζει τον Ιλισό (Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών0]





[Αθήνα 1689 -Δείτε τον Ιλισό (αριστερά) και τον Κηφισό (δεξιά) να περνάει μέσα από τον αρχαίο Ελαιώνα.]

Αφιέρωμα στον Ποταμό Κηφισό (2): α) Από τη Μήδεια του Ευριπίδη β) Από το οδοιπορικό του Σατωμπριάν 1806

[Φωτογραφίες από τον Φορέα Κηφισού - Βόρεια]

«Κι εκεί το λεν, η Κυπρίδα παίρνοντας απ' τα γάργαρα του Κηφισού νερά με τις γλυκόπνοες αύρες των ανάλαφρων ανέμων κάμπους και βουνά δροσαίνει».
Από τη Μήδεια του Ευριπίδη
---------------
"...Η Αθήνα υψώνεται μέσα σε μια πεδιάδα, ζωσμένη από μια σειρά βουνών που καταλήγει στην θάλασσα. Από τη θέση, που έβλεπα αυτή την πεδιάδα φαινόταν χωρισμένη σε τρεις ζώνες. Η πρώτη ζώνη … ήταν ακαλλιέργητη και σκεπασμένη ρείκια. Η δεύτερη, είχε χωράφια οργωμένα και νιοθερισμένα. Κι΄ η τρίτη, ήταν ένα μακρύ δάσος από λιόδεντρα, που απλωνόταν κάπως κυκλικά από τις πηγές του Ιλισσού ως τους πρόποδες του Άνχεσμου κι΄ ως το λιμάνι του Φαλήρου. Κυλάει ο Κηφισσός μέσ΄ απ΄ αυτό το δάσος, που γέρικο καθώς είναι, φαίνεται να ξεκινάει από την ελαία, που ξεπετάχτηκε από τη γη με πρόσταγμα της Αθηνάς…
…Μπήκαμε στο ελαιώνα… Σε λίγο είδαμε την κοίτη του Κηφισσού, ανάμεσα σε κορμούς λιόδεντρων, που τον ζώνανε γέρικες ιτιές. Ξεπέζεψα για να χαιρετήσω τον ποταμό και για να πιω από το νερό του, αλλά μόλις βρήκα το νερό, που μου χρειάζονταν σε μια λακουβίτσα, σιμά στην όχθη• όλο τ΄ άλλο νερό το είχαν «στρέψει» για να ποτίζουν τον Ελαιώνα. Πάντα μου άρεσε πολύ να πίνω από το νερό των φημισμένων ποταμών, που μου έλαχε να τους περάσω. Έχω πιεί, λοιπόν από τα νερά του Μισισιπή, του Τάμεση, του Ρήνου, του Πάδου, του Τίβερη, του Ευρώτα, του Κηφισού, του Έρμου…
Βγαίνοντας από τον Ελαιώνα, κι εκεί που θάταν ο εξωτερικός Κεραμεικός, βρήκαμε ένα περιτειχισμένο περιβόλι. Και χρειαστήκαμε ακόμα δρόμο μισής ώρας, για να φτάσουμε στην Αθήνα, διαβαίνοντας μέσα από τ΄ άχυρα των θερισμένων σιταριών..."
Σατωμπριάν, «Οδοιπορικό στην Ελλάδα», Δωδώνη
(Πολύ καλή η παραπάνω μετάφραση του Ανδρέα Καραντώνη - αναζητούμε όμως και την μετάφραση του Εμμανουήλ Ροϊδη)

Αφιέρωμα στον Ποταμό Κηφισό (1) Περιγραφή: Στράβων

[Ιλισός ή Κηφισός, (435 – 432 π.Χ.), έργο του Φειδία, Ύψος 84 εκ., Μήκος 1,91 εκ. Από το δυτικό αέτωμα του Παρθενώνα, Βρετανικό Μουσείο, Φυτράκης 1970]

Ο ποταμός Κηφισός (υπήρχαν πολλοί παραπόταμοι, "σκέλη")περνούσε κατά μήκος του Ελαιώνα και συναντούσε την αρχαία Ιερά Οδό. Ο Στράβωνας (ιστορικός, γεωγράφος και φιλόσοφος) που έζησε από το 63 ή το 64 π.Χ.-το 23 μ.Χ. τον περιγράφει ως εξής:
«Ποταμοί δ' εισίν, ο μέν Κηφισσός, εκ Τρινεμιών τάς αρχάς έχων, ρέων δέ διά του πεδίου, εφ' ου και η Γέφυρα κι οι Γεφυρισμοί δια δέ των σκελών των από του άστεως εις τον Πειραιά καθηκόντων, εκδίδωσιν εις το Φαληρικόν, χειμαρώδεις τό πλέον, θέροις δέ μειούται τελείως».
Μετάφραση:
«Υπάρχουν ποτάμια και το ένα είναι ο Κηφισός που ξεκινάει από την περιοχή των Τριμενιών, κυλάει στην πεδιάδα, γι αυτό υπάρχουν γεφύρια και γεφυρισμοί, χωρίζεται σε σκέλη, φτάνει μέχρι τον Πειραιά, χύνεται στο Φαληρικό, είναι χειμαρρώδης και το θέρος μειώνεται τελείως».

Ελευσίνα: Ο Μύθος της Κόρης/ Από τη βιβλιοθήκη του 1ου Λυκείου Ελευσίνας

Διαβάστε περισσότερα για το διαγωνισμό που πήρε μέρος η βιβλιοθήκη του σχολείου ΕΔΩ.

Πάνος Καπώνης: ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ

IEΡΑ ΟΔΟΣ

1.

Στoυς μύθoυς τωv Ελευσιvείωv Μυστηρίων
τωv Υπόγειωνv Στoώv
μετάθεσες τoυς διαφαvείς σoυ μαvδύες
κατεβαίvovτας τηv Iερά Οδό
αvάμεσα στα xυμέvα καμμέvα λάδια
και τα άxρηστα αvταλλακτικά
πρoσoδoφόρα απoκoμίζovτας
τηv δειλή άvoιξη πoύρxεται.

Μέσα στo σπίτι
τo άδειo λευκό σπίτι
αvoίγoμαι
στηv μεγάλη αίθoυσα
στις αλλαγές τωv τoπίωv
πoυ δεv έζησαv oι μάγιστρoι
τωv αvτικατoπτρισμώv τωv κτιρίωv
με τις γρήγoρες εισόδoυς
και εξόδoυς.

2.

'Εvα άγαλμα μπρoύτζιvo
oξειδωμέvo
ασθμαίvovτας πέvθημα
έvα μovότovo εμβατήριo τρoπαιoφόρo
πεσμέvo στoυς βράxoυς
στατικά δεμέvo στov βιασμό της πέτρας
αγκαλιασμέvo στ' όvειρo
μιάς ηδovικής αβύσσoυ
xωρίς θάλασσα πιά
γλυστράει στηv ταύτιση τoυ κόσμoυ
σαv μία κι αδιαίρετη αρμovία.

3.

Κι έτσι αvαδύθηκε
μέσα απ' τo πλήθoς τωv αvθρώπωv
ως Αφρoδίτη ελευθεριάζoυσα
με τηv αίσθηση της αυγής
στo πρόσωπo
πάxvη φωτειvή φωσφoρίζoυσα
σκεπάζovτας τις σκoτειvές πτυxές
μυρίωv.

Καθήκov επέβαλε στηv άρxoυσα τάξη
vα λαμπρύvει
τις εoρτές της θεράπoυσας θεάς
μέσα απo τελετoυργικoύς τόvoυς
εv απoυσία της
όταv εκείvη κάθε φoρά
εκστασιαζόμεvη έριxvε τα εvδύματα
λατρεύovτας τoυς αγαπημέvoυς της
και πάvτα ως παρθέvoς
επέπλεε στoυς αφρoύς τωv κυμάτωv.
Και oι θεραπαιvίδες vεάvιδες
με τα λυτά μαλλιά
και τo τρεμoύλιασμα τωv xειλιώv
αφoσιώvovταv στις παρυφές τωv vαώv
σε λατρευτικά καλέσματα.

Εκείvη όμως
περvώvτας αvάμεσα απo φτερoυγίσματα
αγέρωxη
ευλογούσε την εικόνα της
σε επαvαλληπτικές εξάρσεις
πάvτα αλώβητη
πάvτα αvαγεvvημέvη ελευθερώτρια
μέσα απo τoυς Ελευσίvειoυς Μύθoυς.

Ουκ έστι τέλoς στηv βασιλεία της.
Αθήνα Οκτώβριoς 1994

Μουσικό Διάλειμμα: ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ

Είχαμε αναρτήσει το δίσκο του του συνθέτη Άγγελου Σέμπου (1971), ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ, σε στίχους Κωστούλας Μητροπούλου. Κλικάρετε ΕΔΩ για την προηγούμενη ανάρτηση
Τώρα για λόγους αρχείου αναρτούμε και τους στίχους του ομώνυμου τραγουδιού.
Στίχοι: Κωστούλα Μητροπούλου, Τραγούδι: Μαρία Δημητριάδη, Μουσική: 'Αγγελος Σέμπος.
Κλικάρετε ΕΔΩ αν θέλετε να ακούσετε το τραγούδι.

ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ

Ιερά οδός το μεσημέρι
κάτι τρέχει στην κυκλοφορία
ήτανε Ιούλιος μεσημέρι
τους ταιριάζει η ανωνυμία

Ιερά οδός το καφενείο
πλάι στην άσφαλτο κι αυτοί μιλάνε
λέει ο ένας λέει ο ένας αύριο στις δύο
κι όλο προσποιούνται πως γελάνε

Ιερά οδός ζέστη και κόσμος
ο καφές για δικαιολογία
σ' έναν τενεκέ φυτρώνει δυόσμος
και στα μάτια τους επιθυμία

Ιερά οδός το καφενείο
πλάι στην άσφαλτο κι αυτοί μιλάνε
λέει ο ένας λέει ο ένας αύριο στις δύο
κι όλο προσποιούνται πως γελάνε