Τετάρτη 16 Αυγούστου 2023

Η Μονή Δαφνίου - Γιόρταζε στις 23 Αυγούστου, την Απόδοση της Παναγίας της Θεοτόκου ή τα Αντίμερα – Εννιάμερα.... (Μαρτυρίες Καμπούρογλου και Λαμπάκη)


ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ: Φ.Α. ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ.

ΕΚΔΟΤΗΣ ΚΑΡΤ ΠΟΣΤΑΛ Φαραζής και Μιχαλόπουλος Αθήνα | 1910 - 1925  Επίσης - Αρχείο: Γιάννη Ιγγλέση 

Η Καρτ Ποστάλ αποδίδει την περιγραφή του Δημητρίου Γ. Καμπούρογλου που ακολουθεί: "Όλοι οι Αθηναίοι και ετερόδοξοι ακόμη, ετρέποντο την εις το μοναστήρι τούτο άγουσαν Ιεράν Οδόν." 
Πλήρης περιγραφή παρακάτω...


Φωτογραφία: Griechenland Hanns Holdt /Hugo von Hofmannsthal 1928 – Daphni

Σύμφωνα με το Δημήτριο Γ.Καμπούργλου και το  Γεώργιο Λαμπάκη η Μονή Δαφνίου γιόρταζε 23 Αυγούστου, την  Απόδοση της Παναγίας της Θεοτόκου  ή τα Αντίμερα – Εννιάμερα. 

Την άποψη αυτή, σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία που διαθετω,  την υιοθετούν και την αναπαράγουν:
α)  ο Γιώργος ΠΑΛΛΗΣ στην έρευνα με θέμα "Νεότερα για τον Ακάκιο Αμπελικό, «δεύτερο κτήτορα» της μονής Δαφνίου (16ος αι.), και τα μεταβυζαντινά τέμπλα του καθολικού", Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, Τόμ. 34 (2013) 
β) ο Ιωάννης Σκιαδάς στην ιστοσελίδα του ΑΘΗΝΟΛΟΓΙΟ και στη δημοσίευση με θέμα "Τα Εννιάμερα της Παναγίας και οι αθηναϊκές παραδόσεις".

Αλλά πρώτα απ΄ όλα ας δούμε το περίφημο ψηφιδωτό στο Καθολικό της Μονής Δαφνίου.


"Η Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου" | Φώτο: Αντώνιος Ποσπέλοφ [ΕΔΩ]



Η Κοίμηση της Θεοτόκου στο Δαφνί | Φωτ. Νεκτάριος Τσίλης

H γιορτή της Μονής Δαφνίου ήταν  η "Απόδοση Παναγίας της Θεοτόκου" ή τα «Αντίμερα – Εννιάμερα» της Παναγίας", στις 23 Αυγούστου. 
"Ο εκκλησιαστικός όρος «Aπόδοσις» της Κοιμήσεως τής Θεοτόκου, που σημαίνει τη μετά οκτώ ημέρες κανονικήν επανάληψη μίας γιορτής, «ο λαός θυμήθηκε το εννιάμερο μνημόσυνο που κάνει στους δικούς του τους νεκρούς, και θεώρησε την Απόδοση ένα ανθρώπινο μνημόσυνο “της Παναγίας τα νιάμερα”». Γι’ αυτό και η γιορτή της και το σχεδόν παντού αξεχώριστο απ’ αυτή πανηγύρι της τελούνται σε πλήθος τόπων, στις «αναρρίθμητες σε βουνά και σε νησιά εκκλησίες τής “Παναγίας του Δεκαπενταύγουστου”»." (+ Αρχιμ. Αθανάσιος Μισσός.)

Την ίδια ημερομηνία γιορτάζουν πολλές Μονές, όπως π.χ. η "Νέα Μονή Χίου", η "Παναγία η Προυσιώτισσα", η "Μονή Φανερωμένης" στη Σαλαμίνα και αλλού.

 


Περιγραφή της γιορτής από το Δημήτριο Γ.Καμπούργλου, «ΤΟ ΔΑΦΝΙ», 1920: Η Αθηναϊκή εορτή (23 Αυγούστου στην Αθήνα και στη Μονή Δαφνίου»
"Η 23 Αυγούστου, ημέρα της Αποδόσεως της μεγάλης εορτής της 15 Αυγούστου, επανηγυρίζετο εξαιρετικώς εις τας Αθήνας, ως αυτοτελής εορτή. Κατ΄ αυτήν μάλιστα εώρταζον και αι φέρουσαι το τοπικόν όνομα Μαριάννα. Και εν Αθήναις μεν εγένετο λιτανεία, περιφερομένης της εκόνος της μεταστάσεως της Θεοτόκου πέριξ των τειχών της πόλεως. Εις την Κηφισιά όμως και εις την πέριξ αυτής Χελιδονού εγίνετο πανήγυρις παναττική. Κατ΄ Αθηναϊκήν δ΄ επίδρασιν εγίνετο επισημότατη πανήγυρις και εις την Μονή Φανερωμένης της Σαλαμίνος.

Εκ των Μονών του Αθηναϊκού εδάφους επανήγυριζεν επισημότατα το Δαφνί. Όλοι οι Αθηναίοι και ετερόδοξοι ακόμη, ετρέποντο την εις το μοναστήρι τούτο άγουσαν Ιεράν Οδόν. Και ενόμιζε κανείς, ότι ανέστη εκ της τέφρας της λήθης η περίφημος πομπή των Ελευσινίων και ότι έβλεπε να προηγήται το άγαλμα του Ιάγχου επί άρματος τοποθετημένον τη συνοδεία Ιακχαγωγού και ενόπλους τους ωραίους εφήβους ν΄ ακολουθούν και το πλήθος των πιστών να έπεται.
Αλλά ταχέως συνήρχετο εκ της πλάνης ο ονειροπόλος μυστικοπαθής, όταν ήκουε τον βιολιτζή της πανηγύρεως να τραγουδή το νερόν του Δαφνιού «που πίνουν οι αγγέλοι» και ιδίως το περίφημον δια την ιστορικήν του σημασίαν προαιώνιον δίστιχον:
«Κυρά χρσυσοδαφνιώτισσα μεγάλη σου είν΄ η χάρη/ με το ψηφί με το ρηγλί, με το μαργαριτάρι».
Οι πιστοί της Ιεράς Οδού είναι τώρα Χριστιανοί. Αφού δε ήκουον με μεγάλην κατάνυξιν την θείαν λειτουργίαν, εδανείζοντο τα ψηλά καλάμια του νεωκόρου και έρριχαν ψηφιά από τα πείφημα μωσαϊκά δι ανάμνησιν και δια φυλαχτόν»

ΕΔΩ ΑΚΟΥΜΕ ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ: Δόμνα Σαμίου: "...στο Δαφνί κρύο νερό που πίνουν οι αγγέλοι..."/ "Κυρά Χρυσοδαφνιώτισσα..." [ΕΔΩ]
----
Ο Γεώργιος Λαμπάκης επιβεβαιώνει (1889) τον πανηγυριώτικο χαρακτήρα της Γιορτής της Παναγίας
Συγκρίνοντας το μικρό διάστημα (1883-1885) που η Μονή Δαφνίου είχε μετατραπεί σε τρελάδικο γράφει οργισμένος: «Ουδεμία δ’ εποχή συνετέλεσε τοσούτω είς την κατάπτωσιν της Ιεράς ταύτης Μονής, όσω η εποχή αυτή της είς Φρενοκομείον μετατροπής ταύτης-διότι από της εποχής ταύτης έπαυσαν αι προς την Μονήν επισκέψεις, και εμαράνθυσαν αι πανηγύρεις αυτής, αίτινες πρότερον εν απεριγράπτω ζωηρότητι τη 23 Αύγουστου ετελούντο, του πλήθους υπό την βαθείαν σκιάν του εκείσε πευκώνος διασκορπιζομένου».


26 Οκτωβρίου 2008 0 Η πρώτη ομαδική επίσκεψη - ξενάγηση στη Μονή Δαφνίου  εννέα χρόνια μετά το σεισμό [ΕΔΩ]


ΕΛΤΑ - ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ 1972

Κώστας Φωτεινάκης
Έρευνα - Παρουσίαση (εμπλουτισμένη 21.08.2023)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου