Τα ταμπούρια των Αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης του ’21 στο Ποικίλο Όρος

 

Φωτ.1 | Ταμπούρια – πρώτη επίσκεψη 2010]

1821 – 2021: 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Τα ταμπούρια των Αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης του ’21 στο Ποικίλο Όρος

Προσέγγιση – Ανάδειξη – Ιστορική & Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

του Κώστα Φωτεινάκη

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η σηματοδότηση της διαδρομής και η ανάδειξη των «Ταμπουριών των Αγωνιστών του ’21 στο Ποικίλο Όρος» είναι αποτέλεσμα μιας δεκάχρονης έρευνας και εντάσσεται στο πλαίσιο των δράσεων του Ελληνικού Δικτύου ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.

Η «σηματοδότηση και η ανάδειξη των ταμπουριών» θα γίνει με την αδειοδότηση του Δασαρχείου Αιγάλεω και την  υποστηρικτική επιχορήγηση της Βουλής των Ελλήνων.

Α. Συνοπτική παρουσίαση:

Η περιοχή της Δυτικής Αθήνας – Αττικής καθώς και του Δυτικού Πειραιά (Κερατσίνι) και Σαλαμίνας συνδέονται άμεσα με την Επανάσταση του ’21 και ιδιαίτερα με την ηρωική  μορφή του Γιώργη Καραϊσκάκη.

Ενδεικτικά αναφέρουμε τις μάχες:

1. Χαϊδαρίου: 6 και 8 Αυγούστου 1826 https://bit.ly/3zPx2bg
2. Καματερού: 27 Ιανουαρίου 1827
3. Κερατσινίου: 4 και Μαρτίου 1827
4. Δαφνίου: 21 Μαρτίου 1827 https://bit.ly/3zQJqIh

Ως πρόσθετο στοιχείο αναφέρουμε τη δημιουργία Γενικού Στρατοπέδου στην Ελευσίνα με υπόδειξη του Γιώργη Καραϊσκάκη.

Σημαντικό ρόλο έπαιξε το «πέρασμα» η Ιερά Οδός, από και προς την Πελοπόννησο και τη Δυτική Ελλάδα, και ιδιαίτερα το «στένωμα» μεταξύ του Όρους Αιγάλεω και Ποικίλου, από τη Μονή Δαφνίου μέχρι το Σκαραμαγκά. («Δαφνοβούνια» σύμφωνα με τις περιγραφές).

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι περιγραφές των μαχών αλλά και των υψωμάτων, των ταμπουριών κ.λπ. που περιγράφονται σε μαρτυρίες των Αγωνιστών που πήραν μέρος στις μάχες αυτές καθώς και ιστορικών που τις κατέγραψαν.

Σύμφωνα με τις περιγραφές, στην περιοχή του Ποικίλου Όρους (Αιγάλεω) είχαν δημιουργηθεί ταμπούρια σε διάφορες περιοχές του βουνού.

Τα ταμπούρια, που σώζονται σε καλή κατάσταση, περιγράφονται και είναι αποτυπωμένα σε χάρτη (Mark H. Munn - Τhe Defense of Attica - Appendix II Fighting in the Aigaleos - Parnes Gap in 1826-27, 1993).

 Τα «ταμπούρια» των Αγωνιστών του ’21 στο Ποικίλο Όρος,  σώζονται σε εξαιρετική κατάσταση, είναι όμως δυσπρόσιτα για το ευρύ κοινό, ακόμα και από απόσταση. Βρίσκονται σε μια πλαγιά στο Ποικίλο Όρος, πάνω από τη Λίμνη Κουμουνδούρου, στα όρια των Δήμων Χαϊδαρίου και Ασπροπύργου.

6-8 Αυγούστου 1826 | Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ με τους Καραϊσκάκη, Φαβιέρο κ.ά. κατά του Κιουταχή | Τραγούδια για τον Καραϊσκάκη και τα "Ταμπούρια των Αγωνιστών του '21 στο Ποικίλο Όρος"

 

[200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ - Τα "Ταμπούρια των Αγωνιστών του '21 στο Ποικίλο Όρος" [ΕΔΩ]]

Ο Δήμος Χαϊδαρίου έχει αφιερώσει τον κεντρικό δρόμο της πόλης στον Στρατάρχη Καραΐσκάκη, και την προέκτασή του σε οδό Φαβιέρου, και έχει κοσμήσει την Πλατεία Δημαρχείου με τον ανδριάντα του, το έργο του Χάρη Λαλέ.

Στις 6 και 8 Αυγούστου 1826 διεξήχθη η γνωστή Μάχη του Χαϊδαρίου, με τους Έλληνες στρατιώτες να τελούν υπό τις διαταγές του γενικού στρατηγού Γεώργιου Καραϊσκάκη και να νικούν την πρώτη ημέρα το τουρκικό στράτευμα υπό την αρχηγία του Κιουταχή.

Περιγραφή των Μαχών του Χαϊδαρίου: Χρήστος Βυζάντιος, “Ιστορία των κατά την ελληνικήν επανάστασιν εκστρατειών και μαχών και των μετά ταύτα συμβάντων, ων συμμέτεσχεν ο τακτικός στρατός από του 1821 μέχρι του 1833” (Γ’ Έκδοση 1901, Κεφάλαιο Η’- Μάχη Χαϊδαρίου και αυθεντικά σχέδια των μαχών, σελ. 137 – 160 [ΕΔΩ]

Διαβάστε την περιγραφή των μαχών από τονΑιγαλιώτη ζωγράφου Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου [ΕΔΩ]

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Υπάρχουν και άλλες περιγραφές των μαχών του Χαϊδαρίου, όπως του Χρ. Περραιβού, Δημήτρη Φωτιάδη, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, στο ιστορικό Βιβλίο του Δήμου Χαϊδαρίου -«ΧΑΪΔΑΡΙ – Συνάντηση με την ιστορία», 2006 κ.ά. Η πληρέστερη περιγραφή των σχεδίων της μάχης είναι στην 3η έκδοση του Βιβλίου του Χρήστου Βυζάντιου, σ. 147 και 159.

Τραγούδια για τον Καραϊσκάκη:

Η Επανάσταση του '21 και η Μονη Δαφνίου - Η Μάχη στο Δαφνί 21 Μαρτίου 1827 και η θέση "περαταριά"

 

[18 Απριλίου 2021 - Παγκόσμια Ημέρα Μνημείων και Τοποθεσιών Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Επίσκεψη ξενάγηση στη Μονή Δαφνίου με ειδικό θέμα "Η Μονή Δαφνίου και η Επανάσταση του '21". Διοργάνωση "Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ".]

Συνεχίζουμε τις δημοσιεύσεις στο ιστορικό blog ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ με το πρωτότυπο θέμα "Η Μονή Δαφνίου και η Επανάσταση του '21".

Το Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/ Naturefriends Greece γιορτάζει με ένα δικό του τρόπο τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. [Περισσότερα ΕΔΩ]. Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάζουμε και το θέμα "Η Μονή Δαφνίου και η Επανάσταση του '21" το οποίο θεωρούμε ότι είναι σχεδόν άγνωστο στο ευρύ κοινό.

Σημειώνουμε ότι το Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ θα σηματοδοτήσει τα "Ταμπούρια των Αγωνιστών του '21 στο Ποικίλο Όρος". Περισσότερα αρχές Αυγούστου 2021 με αφορμή τις Μάχες του Χαϊδαρίου 6 και 8 Αυγούστου 1826 [ΕΔΩ]

"...Βαστάτε τά ταμπούρια σας νά μή σάς πνίξουν οι Τούρκοι...." Γιώργης Καραϊσκάκης δακρυσμένος πριν ξεψυχήσει 23 Απριλίου 1827.

Κώστας Φωτειάκης

Η Μονή Δαφνίου και η Επανάσταση του ΄21

(Απόσπασμα από «ΤΟ ΔΑΦΝΙ» του Δ.Γρ.Καμπούρογλου, σελ.73-74)

Το Χαϊδάρι συνδέεται όπως αναφέρουμε και στην προηγούμενη ανάρτηση με την ομώνυμη Μάχη του Χαϊδαρίου, 6 και 8 Αυγούστου 1826, τον Καραϊσκάκη, το Φαβιέρο (Γάλλος αξιωματικός) και άλλους αγωνιστές. Ο Δήμος Χαϊδαρίου τιμά από το 1979 τη μάχη αυτή καθιερώνοντας τα «Καραϊσκάκεια» που στην πορεία των ετών άλλαξε τίτλο, η ουσία όμως των εκδηλώσεων παραμένει η ίδια.

Σήμερα παρουσιάζουμε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Δ.Γρ.Καμπούρογλου «ΤΟ ΔΑΦΝΙ», 1920 (φιλοδοξούμε να το επανεκδώσουμε), στο οποίο παρουσιάζονται διάφορες πληροφορίες για τη Μονή Δαφνίου κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του ’21.

[ΙΘ΄ Κατά τον Αγώνα 

Και τέλος  φθάνομεν εις τον Αγώνα.

Η μόνη πληροφορία, την οποία μέχρι τούδε έχομεν δια το Μοναστήρι του Δαφνιού κατά την επανάστασιν του ΄21 είναι, ότι πολιερκηθέν παρά των Τούρκων κατελήφθη δια προδοσίας. [σ.σ. πως έγινε η προδοσία μέσα από τα πηγάδια παρουσιάζεται στις ξεναγήσεις των ΦτΦ]

Εζώζετο μάλιστα και το πτώμα του προδότου άταφον. Πότε το πολιόρκησαν οι Τούρκοι ισχυρώς αμυνόμενον δια του τοιχογυρίσματός τους και τίνες επολιορκήθησαν εντός αυτού – διότι δεν πιστεύουμε να επρόκειτο δια πεντέξ καλογήρους – αγνοούμε. [σ.σ: εκτιμούμε ότι δεν είναι η μάχη στο Δαφνί (21 Μαρτίου 1827), που έδωσε ο Καραϊσκάκης μπροστά από τη Μονή για να φαίνεται από την Ακρόπολη και να εμψυχώσει του πολιορκημένους].

…Κατά τον Αγώνα φέρεται ως ηγούμενος του Δαφνίου ο ιερομόναχος Αγαθάγγελος Λαμπίρης, Αθηναίος, απόφοιτος της περιφήμου σχολής του Ντέκα [Η Σχολή των Αθηνών Ιωάννου Ντέκα, λειτούργησε από το 1806-1821, με χορηγία του ιδρυτή της, έμπορου στην Βενετία, εξ Αθηνών].

….Και μια ακόμη πληροφορία έχομεν δια το Δαφνί κατά τον Αγώνα. Όταν ο στρατηγός Γκούρας επί τινα χρόνον απεμακρύνθη των Αθηνών… έγραψε προς τους συναδέλφους του Εφόρους Επιστολή…. η οποία εγράφη εις το Δαφνί και εκείθεν απεστάλην. Έχει δε ως εξής:

«Κύριοι Έφοροι της Φιλομούσου Εταιρείας, χαίρετε,

Επειδή κ΄ εγώ αναχωρώ και λείπω από το χρέος μου, από την επιστασίαν της Φιλομούσου Εταιρείας, αφήνω επίτροπόν μου τον κ.Στάμον Σεραφείμ να επιστατή μαζί σας όσον να γυρίσω, και γνωρίσετέ τον ει εμέ.

Ιω.Γκούρας – Μοναστήρι Δαφνί.»] 

-------------------------------------------------------------

Νίκος ΒΕΗΣ Δελτίον XAE 4 (1927), Περίοδος Β'• Σελ. 75-99 ΑΘΗΝΑ 192

ΕΚ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΔΑΦΝΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΧΩΡΟΥ ΑΥΤΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ (1821-1827)

Από το Άλσος Δαφνίου στα Ταμπούρια του '21 στο Ποικίλο Όρος [προδημοσίευση]

Α. Συνοπτική παρουσίαση του έργου:

Η περιοχή της Δυτικής Αθήνας – Αττικής καθώς και του Δυτικού Πειραιά (Κερατσίνι) και Σαλαμίνας συνδέονται άμεσα με την Επανάσταση του ’21 και ιδιαίτερα με την ηρωική  μορφή του Γιώργη Καραϊσκάκη.

Ενδεικτικά αναφέρουμε τις μάχες:

1. Χαϊδαρίου: 6 και 8 Αυγούστου 1826
2. Καματερού: 27 Ιανουαρίου 1827
3. Κερατσινίου: 4 και Μαρτίου 1827 
4. Δαφνίου: 21 Μαρτίου 1827

Επιπρόσθετα:  Η δημιουργία Γενικού Στρατοπέδου στην Ελευσίνα με υπόδειξη του Γιώργη Καραϊσκάκη.

Σημαντικό ρόλο έπαιξε το «πέρασμα» η Ιερά Οδός, από και προς την Πελοπόννησο και τη Δυτική Ελλάδα, και ιδιαίτερα το «στένωμα» μεταξύ του Όρους Αιγάλεω και Ποικίλου, από τη Μονή Δαφνίου μέχρι το Σκαραμαγκά. («Δαφνοβούνια» σύμφωνα με τις περιγραφές).

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι περιγραφές των μαχών αλλά και των υψωμάτων, των ταμπουριών κ.λπ. που περιγράφονται σε μαρτυρίες των Αγωνιστών που πήραν μέρος στις μάχες αυτές καθώς και ιστορικών που τις κατέγραψαν.

Σύμφωνα με τις περιγραφές, στην περιοχή του Ποικίλου Όρους (Αιγάλεω) είχαν δημιουργηθεί ταμπούρια σε διάφορες περιοχές του βουνού. [συνεχίζεται]

 

Επανερχόμαστε στην ΙΕΡΑ ΟΔΟ - μετά από 4 χρόνια.... | "πάντα να ανταμώνουμε/ και να ξεφαντώνουμε...."

Το blog ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ βρισκόταν σε κατάσταση "χειμαιρίας νάρκης" για τέσσερα περίπου χρόνια λόγω της δημιουργίας του site "ΠΑΜΕ ΔΥΤΙΚΑ", το οποίο καταργήθηκε, ωστόσο τα περισσότερα θέματα και αναρτήσεις έχουν μεταφερθεί στο site των ΦΙΛΩΝ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ [ΕΔΩ] - με αναζήτηση και στο κάτω μέρος της αρχικής σελίδας.

Το blog ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ ακόμα και στο διάστημα της "χειμαιρίας νάρκης" αποτέλεσε σημαντική ερευνητική πηγή για πολλούς ενδιαφερόμενους.

Από σήμερα 8 Ιουλίου 2021 το blog επανεργοποιείται με αναρτήσεις που έχουν σχέση με τη Δυτική Αθήνα -  Αττική, την ιστορία και τον πολιτισμό.

"πάντα να ανταμώνουμε/ και να ξεφαντώνουμε...."

Ετοιμάζουμε αναρτήσεις:

- Για τα ταμπούρια των Αγωνιστών του 1821 στο Όρος Αιγάλεω - Ποικίλο

- Το θεατρικό έργο του Ρενάτο Μόρντο "ΧΑΪΔΑΡΙ - 12 ΕΙΚΟΝΕΣ ΣΚΛΑΒΙΑΣ και ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ"

- Η θαλάσσια Ιερά Οδός 

Κώστας Φωτεινάκης

Ερευνητής Τοπικής Ιστορίας

Πρόεδρος των ΦΙΛΩΝ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ/ Naturefriends Greece