Το Ιωνικό κιονόκρανο από τη Μονή Δαφνίου στο Βρετανικό Μουσείο

[Το κιονόκρανο από τη Μονή Δαφνίου στο Βρετανικό Μουσείο]

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ από τον κατάλογο του Βρετανικού Μουσείου: Ιωνικό κιονόκρανο με έλικες από τη μία πλευρά έχει υποστεί βλάβη, αλλά είναι καλά διατηρημένα, από την άλλη. Δύο Ιωνικούς Κίονες πλήρης με βάσεις άξονες, και κιονόκρανα είχαν αφαιρεθεί από ένα μοναστήρι στη Δάφνη Αττικής. Αυτό είναι μέρος ενός από τους Κίονες. Ημερομηνία απόκτηση 1816.

Βρέθηκαν στο μοναστήρι του Δαφνίου, ενδεχομένως χτίστηκε στη θέση ενός ελληνικού ναού, αφιερωμένον στον Απόλλωνα.

[Το ίδιο κιονόκρανο στον κατάλογο του Βρετανικού Μουσείου]

[Ιωνικός Κίονας στον πρόναο της Μονής Δαφνίου - Αρχείο Γιάννη Ιγγλέση (1996;) από το Ιστορικό Λεύκωμα του Κώστα Φωτεινάκη "Χαϊδάρι - τόπος και άνθρωποι/ Παρατηρείστε τις ομοιότητες του κιονόκρανου με εκείνου που είναι στο Βρετανικό Μουσείο]

Έχει επανειλημμένως γραφτεί ότι ο αρχαιοκάπηλος Έλγιν έχει αφαιρέσει από το χώρο της Μονής Δαφνίου τρεις Ιωνικούς Κίονες (εδώ η περιγραφεί του Βρετανικού Μουσείου αναφέρει δύο). Ο Έλγιν ως γνωστό "φόρτωσε τον Σεπτέμβριο του 1802 τα Γλυπτά που αφαίρεσε από τον Παρθενώνα, με σκοπό να τα μεταφέρει στη Βρετανία. Η περιπέτειά τους ξεκίνησε όταν το «Μέντωρ» απέπλευσε από τον Πειραιά για τη Μάλτα. Εκεί, το πολύτιμο φορτίο θα μεταφερόταν σε άλλο πλοίο με τελικό προορισμό τη Βρετανία. Στα αμπάρια του υπήρχαν 17 κιβώτια που περιείχαν τμήματα της ζωφόρου του Παρθενώνα, ανάγλυφα του Ναού της Απτέρου Νίκης, μεμονωμένα τμήματα αγαλμάτων και σφονδύλους από κολόνες.
Οι δυνατοί άνεμοι παρέσυραν το πλοίο στα βράχια με αποτέλεσμα να βρεθεί στον βυθό νοτιοανατολικά των Κυθήρων, στην είσοδο του λιμανιού του Αβλέμονα, χωρίς να υπάρξουν θύματα.
Μαζί του «ναυάγησαν», τουλάχιστον προσωρινά, και τα σχέδια του Ελγιν για την άμεση μεταφορά των κιβωτίων. Ετσι, με τη βοήθεια του καπετάνιου αναζήτησε σφουγγαράδες για την ανέλκυση του πολύτιμου φορτίου.
Οι θησαυροί αυτοί του ελληνικού πολιτισμού πριν φτάσουν στο Βρετανικό Μουσείο, έμειναν για δυόμισι χρόνια στον βυθό των Κυθήρων...
Διαβάστε περισσότερα στο πρόσφατο ρεπορτάζ της Δάφνης Κοντοδήμα στα ΝΕΑ (ΕΔΩ)

Στο πλοίο ΜΕΝΤΩΡ που βυθίστηκε λέγεται ότι ήταν και ο Άγγλος συνταγματάρχης και περιηγητής LEAKE (ΕΔΩ) ο οποίος έχει περιγράψει και τη διαδρομή Ερυθρές - Ιερά Οδός (ΕΔΩ)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ο αρχαιολόγος Ανδρέας Α.Παπαγιαννόπουλος - Παλαιός στο βιβλίο του ΠΥΘΙΟΝΙΚΗ (1936) θεωρεί ότι τόσο ο Ιωνικός Κίονας που βρίσκεται στη Μονή Δαφνίου όσο και οι κίονες που έκλεψε ο Έλγιν από το χώρο της Μονής ήταν από το Μνημείο της Πυθιονίκης που κατασκεύασε ο Άρπαλος και που περιγράφει ο Παυσανίας στα ΑΤΤΙΚΑ. Για το θέμα της ΠΥΘΙΟΝΙΚΗΣ διαβάστε ΕΔΩ.

Όχι στην τρίτη κατάχωση της Ιεράς Οδού. Διεκδικούμε τη διάσωση και την αναδειξή της. Να ξεκινήσουν οι ανασκαφές για το Μνημείο της Πυθιονίκης.

[Ιερά Οδός, στο ύψος της στροφής με την Αγία Βαρβάρα, 1η κατάχωση, 1988?]


[Ένα τμήμα της Ιεράς Οδού που εμφανίστηκε μετα το Δαφνί, αντί να συνεχιστούν οι εργασίες ανάδειξης, καταχώθηκε για να στερεωθεί το "πέλμα" που θα "πατήσει" η γέφυρα του τρένου. 2η κατάχωση]


[Προτεινόμενη από το ΚΑΣ 3η κατάχωση τμήματος της Ιεράς Οδού στο ύψος της γέφυρας Σκαραμαγκά]

Δυστυχώς σχεδόν κανείς δεν σέβεται την Ιερά Οδό. Ενώ έχουν αναδειχθεί αρκετά τμήματά της, ορισμένα απ΄ αυτά δεν αναδεικνύονται (π.χ. Πλατεία Σταυρωμένου στο Αιγάλεω) αλλά και κάποια άλλα καταχώνονται, όπως αυτά που βλέπετε στις φωτογραφίες Νο1 και Νο2, ενώ έχει δρομολογηθεί και κατάχωση ενός τρίτου τμήματος φωτογραφία Νο3,σύμφωνα με απόφαση του ΚΑΣ (διάβαζε ΕΔΩ).

Εμείς διεκδικούμε να μη σκεπαστεί κανένα τμήμα της αρχαίας Ιεράς Οδού, αντίθετα προτείνουμε να προχωρήσουν οι αρχαιολογικές έρευνες, να αναδειχθούν τα τμήματα και οι τάφοι που έχουν διασωθεί κατά το μήκος της, και να ξεκινήσουν οι ανασκαφές για την ανεύρεση του Μνημείου της Πυθιονίκης (περισσότερα ΕΔΩ).

Η αναφορά του αρχαιολόγου Ιωάννη Τραυλού για το "Μνημείο της Πυθιονίκης" στην Ιερά Οδό

Συνέχεια της προηγούμενης ανάρτησης για το Αρχαιολογικό Τοπογραφικό Λεξικό του Ιωάννη Τραυλού στη Γερμανική γλώσσα και την περιγραφή της Ιεράς Οδού, παρουσιάζουμε σήμερα το απόσπασμα που αναφέρεται στο περίφημο "Μνημείο της ΠΥΘΙΟΝΙΚΗΣ".

Das Denkmal der Pythionike ist eines der wichtigsten, das Pausanias (I,37,5) und andere antike Schriftsteller erwahnen ; seine Lage ist an einen gut sichtbaren Punkt des Prophitis Ilias erkannt worden (Abb.228). Dort wies Kampouroglou bei seinen Ausgrabungen nach, daß der Fels in groben Ausmaß abgemeißelt war, sicher zur Fundamentierung eines Denkmals. In der Erde, die daruber lag, fand auch viele Marmorfragmente , die wahrscheinlich von Architekturgliedern des Denkmals der Pythionike stammen.

Το μνημείο της Πυθιονίκης αναφέρεται από τον Παυσανία αλλά και από άλλους συγγραφείς σαν ένα από τα σημαντικότερα μνημεία. Η θέση του βρίσκεται σε ένα καλά ορατό σημείο του λόφου του Προφήτη Ηλία(φωτ.228). Εκεί, όπως αποδεικνύεται από τις ανασκαφές του κ. Καμπούρογλου, ο βράχος έχει λαξευτεί στο μεγαλύτερό του μέρος για την τοποθέτηση της βάσης του μνημείου. Στο έδαφος βρήκε επίσης θραύσματα μαρμάρου τα οποία κατά πάσα πιθανότητα είναι υπόλοιπα των οικοδομικών εργασιών της κατασκευής του μνημείου της Πυθιονίκης.
Μετάφραση Ανδρομάχη Μαρίνου.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η αίσθηση που έχουμε από το παραπάνω απόσπασμα είναι ότι ο ίδιος ο Τραυλός δεν είχε επισκεφτεί το χώρο, αν τον είχε επισκεφτεί, θα έγραφε σε πρώτο πρόσωπο και σαφώς πολύ περισσότερα. Θα επιβεβαίωνε την περιγραφή και τη φωτογραφία του Ανδρέα Παπαγιαννόπουλου - Παλαιού (1936). Όμως δεν προκύπτει ότι ο Τραυλός αμφισβητεί τον κατά ΑΠΠ χώρο που ήταν τοποθετημένο το Μνημείο της Πυθιονίκης, και απόδειξη της μης αφισβήτησης είναι το τοπογραφικό σχέδιο του Τραυλού εικ.228, που έχει κάνει το 1984.


[Πρόσφατη φωτογραφία από το χώρο που ενδεχομένως να είναι αυτός που αναφέρει ο Ιωάννης Τραυλός και που με βεβαιότητα περιγράφει ο αρχαιολόγος Ανδρέας Παπαγιανόπουλος Παλαιός]
O Ιωάννης Τραυλός αναφέρει ότι "όπως αποδεικνύεται από τις ανασκαφές του κ. Καμπούρογλου, ο βράχος έχει λαξευτεί στο μεγαλύτερό του μέρος για την τοποθέτηση της βάσης του μνημείου". Όμως η "απόδειξη" αμφισβητείται γιατί υπάρχει η άποψη ότι η περιοχή που βλέπουμε ήταν "αρχαίο λατομείο αρουραίου λίθου" (Μιχάλης Σταματάκης).


[Το τμήμα του Ιωνικού Κίωνα που είναι στην ίδια ακριβώς θέση από το 1936 μέχρι τις μέρες μας, σύμφωνα με την περιγραφή και τη φωτογράφηση του Ανδρέα Παπαγιαννόπουλου Παλαιού στην έρευνα ΠΥΘΙΟΝΙΚΗ].
Ο Ιωάννης Τραυλός αναφέρει ότι "Στο έδαφος βρήκε (ο Καμπούρογλου)επίσης θραύσματα μαρμάρου τα οποία κατά πάσα πιθανότητα είναι υπόλοιπα των οικοδομικών εργασιών της κατασκευής του μνημείου της Πυθιονίκης". Η φωτογραφία που βλέπετε δεν είναι κατά τη γνώμη μας θραύσματα μαρμάρου, αλλά ένα μικρό τμήμα Ιωνικού κίωνα. Άραγε να είχε μεταφερθεί εκεί μετά την ανασκαφή του Καμπούρογλου (1892;).

Από την περιγραφή του Παυσανία, τις ανασκαφές του Καμπούργλου, την έρευνα του Ανδρέα Παπαγιαννόπουλου Παλαιού, την αναφορά του Ιωάννη Τραυλού, από τα διάσπαρτα ίχνη που υπάρχουν ακόμα και σήμερα στους αδόμητους χώρους της σημερινής Ιεράς Οδού προκύπτει ότι: ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΟΒΑΡΑ ΙΧΝΗ ΑΠΌ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ, ΕΝΑ ΑΠΟ ΑΥΤΑ ΠΙΘΑΝΩΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΥΘΙΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΗ ΑΝΑΣΚΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥΣ.

ΚΛΙΚΑΡΕΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΗΣ ΠΥΘΙΟΝΙΚΗΣ

John Travlos: Bildlexikon zur Topographie des antiken Attika/ Ιωάννης Τραυλός: Εικονογραφημένο Λεξικό για την τοπογραφία της αρχαίας Αττικής

[Έκδοση του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου (Deutsches Archäologisches Institut), 1988]


Ο αρχαιολόγος Ιωάννης Τραυλός (1908-1988) από το Ποικίλο Όρος αγναντεύει τις Λίμνες των Ρειτών (Κουμουνδούρου), την Ιερά Οδό και τον Κόλπο της Ελευσίνας.
Ο Ιωάννης Τραυλός είχε συμμετάσχει στις ανασκαφές και στις έρευνες για την Ιερά Οδό, Σπήλαιο Πανός, Ιερό Αφροδίτης από το 1932(?) τα αποτελέσματα των οποίων δημοσιεύτηκαν στα Πρακτικά της Αρχαιολογικής Εταιρείας (ΠΑΕ)στην Αρχαιολογική Εφημερίδας (ΑΕ) και σε άλλα αρχαιολογικά περιοδικά.
Η φωτογραφία της ανάρτησης είναι από το αρχείο του Ιωάννη Τραυλού, δημοσιεύτηκε στο βιβλίο Bildlexikon zur Topographie des antiken Attika,1988, στη σελ.188 και στη συνέχεια έγινε εξώφυλλο στο συλλογικό βιβλίο "Αττικής Οδοί", Μέλισσα, 2010.

Στο βιβλίο "Bildlexikon zur Topographie des antiken Attika", στην επικαιροποιημένη έκδοση του 1988 (είχαν προηγηθεί και άλλες εκδόσεις με το ίδιο θέμα) ο αρχαιολόγος - αρχιτέκτων Ιωάννης Τραυλός παρουσιάζει αλφαβητικά με κείμενα και φωτογραφίες τα εξής τοπογραφικά λήμματα της αρχαίας Αττικής:
Αχαρνές, Άγιος Κοσμάς, Ανάβυσσος, Αθήνα, Αττική, Βραυβρώνα, ΔΕΜΑΣ, Διόνυσος, Ελευσίς, Ελευθεραί, Ιερά Οδός (Hellige Strasse), Υμηττός (Hymettos), Κιφησιά, Λαύριον, Λούτσα, Μαραθών, Μέγαρα, Μοσχάτο, Ορωπός, Πάρνηθα, Πεντέλη, Πικέρμι, Πειραιάς, Πόρτο Ράφτη, Ραφήνα, Ραμνούντα, Σούνιο, Θορικός (Thotikos), Βάρη (Vari), Βούλα - Βουλιαγμένη (Voula - Vouliagmeni).
Για όλες τις παραπάνω περιοχές της αρχαίας Αττικής υπάρχουν στο βιβλίο φωτογραφίες και σχετική βιβλιογραφία.

Στο λήμμα "Hellige Strasse" (Ιερά Οδός) ο Ιωάννης Τραυλός περιγράφει την αρχαία Οδό και παρουσιάζει διάφορες φωτογραφίες από τις δημοσιεύσεις στα ΠΑΕ, αλλά σε εξαιρετική εκτύπωση, καθώς και την πρωτότυπη φωτογραφια του στο Ποικίλο Όρος που προαναφέραμε.
Το τοπογραφικό σχέδιο του Ιωάννη Τραυλού για την Ιερά Οδό (σ.181) περιλαμβάνει και το Μνημείο της Πυθιονίκης(Pytthionike Denkmal) και συμπίπτει με το σχέδιο του αρχαιολόγου Ανδρέα Παπαγιαννόπουλου - Παλαιού (ΠΥΘΙΟΝΙΚΗ, 1936). Επίσης στο κείμενο της περιγραφής της Ιεράς Οδού ο Ιωάννης Τραυλός αναφέρει το Μνημείο της Πυθιονίκης χωρίς να κρατάει κάποιες επιφυλάξεις (σύμφωνα με την πρώτη διαθέσιμη μετάφραση που περιμένουμε να ελεγθεί). Αξίζει να αναφερθεί ότι ο Τραυλός στη βιβλιογραφία του λήμματος Hellige Strasse ο Ιωάννης Τραυλός περιλαμβάνει και την έρευνα/εργασία του Ανδρέα Παλαιολόγου - Παλιού (ΠΥΘΙΟΝΙΚΗ, 1936), την οποία δεν την αντικρούει.

Η νεώτερη αυτή εξέλιξη, η επιβεβαίωση δηλαδή της θέσης του Μνημείου της Πυθινίκης στην Ιερά Οδό από τον Ιωάννη Τραυλό, κάνει επιτακτική την ανάγκη α) Να γίνει ανασκαφή στο χώρο που περιγράφουν στα τοπογραφικά σχέδια ο Ανδρέας Παπαγιαννόπουλος - Παλαιός (1936) και ο Ιωάννης Τραυλός (1984) για το Μνημείο της Πυθιονίκης β) Να αναδειχθούν τα τμήματα της αρχαίας Ιεράς Οδού.

Ο αρχαιολόγος, επιγραφολόγος Ανδρέας Παπαγιαννόπουλος – Παλαιός (1908 – 1971)

[«ΠΟΛΕΜΩΝ – Αρχαιολογικόν Περιοδικόν» (1929 – 1965), Δ/ντης Ανδρέας Παπαγιαννόπουλος - Παλαιός, Ιδρυτής Α.Σ.Αρβανιτόπουλος, διαθέτουμε ίσως το τελευταίο τεύχος, ΤΟΜΟΣ Η΄: τεύχος 1ον – 2ον]

Για τον αρχαιολόγο – επιγραφολόγο Ανδρέα Παπαγιαννόπουλο – Παλαιό μάθαμε από την εργασία του «ΠΥΘΙΟΝΙΚΗ» (1936), στην οποία επιχειρεί να αποδείξει ότι το μεγαλοπρεπές Μνημείο της Εταίρας Πυθιονίκης, που κατασκευάστηκε από τον Άρπαλο (καταχράστηκε το ταμείο του Μέγα Αλέξανδρου), ήταν τοποθετημένο σ΄ ένα ύψωμα πλησίον της Ιεράς Οδού. (περισσότερα για την εργασία του Α.Π.Π. διαβάστε σε προγενέστερες αναρτήσεις από ΕΔΩ και ακολουθείστε τις συνδέσεις της ανάρτησης).

Ο Α.Π.Π. απ΄ ότι μπορούμε να συμπεράνουμε από τις λίγες αναφορές που έχουμε στη διάθεσή μας, είχε αναπτύξει πλούσιο συγγραφικό, μεταφραστικό και ερευνητικό έργο. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
1. «Ό Μέγας Αλέξανδρος καί ό Παγκόσμιος Ελληνισμός», συγγραφή Α.Π.Π., ΔΑΡΕΜΑΣ, 1939.
2. «Έκφρασις του Ι. Ναού Παντοκράτορος εν τω χωρίω Τραυλιάτα Κεφαλληνίας», συγγραφή Α.Π.Π., ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ, 1964
3. «Αρχαίαι ελληνικαί επιγραφαί», μετάφραση Α.Π.Π., ΠΑΠΥΡΟΣ, 1975.
4. «Παυσανία – Αττικά/Κορινθιακά/Λακωνικά», μετάφραση Α.Π.Π.. ΠΑΠΥΡΟΣ, 1975
5. «Στράβων – Γεωγραφικά 1», μετάφραση Α.Π.Π., ΠΑΠΥΡΟΣ, 1975.
6. «ΠΟΛΕΜΩΝ – Αρχαιολογικόν Περιοδικόν» (1929 – 1965), Δ/ντης Α.Π.Π., Ιδρυτής Α.Σ.Αρβανιτόπουλος (διαθέτουμε ίσως το τελευταίο τεύχος, ΤΟΜΟΣ Η΄: τεύχος 1ον – 2ον)

Στο περιοδικό «ΠΟΛΕΜΩΝ» που διαθέτουμε παρουσιάζονται δύο εργασίες του Α.Π.Π. η μια εκ των οποίων έχει τον τίτλο «Πολεοδομική Αρχαιολογία: Το πολεοδομικόν πρόβλημα των Αθηνών εξ απόψεως αρχαιολογικής». Ουσιαστικά πρόκειται για την εμπλουτισμένη εισήγηση που είχε κάνει ο Α.Π.Π. στο Ζάππειο στο Πανελλήνιο Συνέδριο Αρχιτεκτόνων (22/1/1966), στο οποίο μίλησε εκ μέρους της «Κοσμητείας Εθνικού Τοπίου και Πόλεων» (ιδρύθηκε το 1956). Η ομιλία του έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί παρουσιάζει α) την πρόταση ενός «σύνθετου αρχαιολογικού και τεχνικού κλάδου της επιστήμης» την «πολεοδομικήν αρχαιολογίαν» β) την πρόταση για «το Μουσείο των Αθηνών», ουσιαστικά αυτό που προτείνει είναι η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων και ζητάει την προστασία παλαιών συνοικιών γύρω από την Ακρόπολη. Τα υπάρχοντα μουσεία της εποχής τα χαρακτηρίζει «συλλογές» γ) Παρουσιάζει το θέμα «Δημόσιον Σήμα – Ακαδημεία» (μεταξύ των οδών Πλαταιών – Σαλαμίνος) και εδώ φαίνεται να διαφωνεί με τον Ιωάννη Τραυλό και δ) υπογραμμίζει «προς συμπλήρωσιν της μελέτης του όλου αρχαιολογικού προβλήματος των Αθηνών, απομένει η εξέτασις και των λοιπών επί μέρους θεμάτων, ως το της Ιεράς Οδού» κλ.π.

Ο Α.Π.Π. υπογράφει μαζί με τον Δημήτρη Πικιώνη (καθηγητή ΕΜΠ), την Αγγελική Χατζημιχάλη, και τον Λίνο Καρζή (Λαογράφο) την «Διακήρυξις πνευματικών ανθρώπων» (24/2/1964 ) με αφορμή το έτος «Περικλή Γιαννόπουλου» 1963 – 1964 (για τον Περικλή Γιαννόπουλο που αυτοκτόνησε στον Σκαραμαγκά θα επανέλθουμε). Η « Διακήρυξις» μεταξύ των άλλων χαρακτηρίζει το έργο του Γιαννόπουλου ως «εθνικής σημασίας έργο», τον ίδιο τον συγγραφέα τον αποκαλούν «Προφήτη του ελληνισμού» και οι υπογράφοντες «φρονούν ότι οι νέοι Ελληνόπαιδες θέλουν αντλείση από το έργο του Περικλή Γιαννόπουλου δυνάμεις δια νέαν ζωή και δράσιν, θέλουν συνειδητοποιήση τον Πανανθρώπινον προορισμόν τους, σαν ελλήνων και αποκρυσταλλώση, εις τα βάθη της ψυχής των, τα γνήσια Ελληνικά ιδανικά.»

Το 1964 ο Α.Π.Π. αναλαμβάνει σε συνεργασία με το δημοσιογράφο Θεόδωρο Βλάσση την οργάνωση του Ιστορικού Αρχείου Πειραιά, το 1967 όμως παραιτείται.

Αυτά ήταν τα λίγα βιογραφικά στοιχεία που κατορθώσαμε με μεγάλη δυσκολία να συγκεντρώσουμε για τον Ανδρέα Παλαιολόγο - Παλαιό, χωρίς όμως να εξαντλήσουμε όλες τις προσπάθειες.

Κ.Φωτ.

Τρία τμήματα της Ιεράς Οδού με την ΙΔΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗ μας καλούν να τα αναδείξουμε!!! (να πιέσουμε δηλαδή το ΥΠΠΟ)

[Ιωάννης Τραυλός "Πορεία της Ιεράς Οδού" από το βιβλίο του "Bildlexikon zur Topographie des antiken Attika" στο λήμμα HEILIGE STRASSE σελ.181./ Ο ίδιος χάρτης από το Αρχείο Τραυλού δημοσιεύεται στα ελληνικά στο βιβλίο της Βασιλικής Μαχαίρα "Το Ιερό της Αφροδίτης..." σελ.10/ Ο χάρτης αυτός, καθώς και νεώτερες πλήροφορίες, δημιουργεί νέα δεδομένα για το Μνημείο της Πυθιονίκης για το οποίο και θα επανέλθουμε. Διαβάστε ΕΔΩ μια πρώτη ανάρτηση για το Μνημείο τη ΠΥθΙΟΝΙΚΗΣ, το θέμα φυσικά δεν έχει εξαντληθεί]

ΙΔΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΘ΄ ΟΛΟ ΤΟ ΜΗΚΟΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΟΔΟΥ - ΙΔΙΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ

[Το τμήμα της Ιεράς Οδού στην Πλατεία Σταυρωμένου, πάνω από το ΜΕΤΡΟ]

[Το τμήμα της Ιεράς Οδού στο Ιερό της Αφδροδίτης, ΠΑΕ 1937]




[Το ίδιο περίπου τμήμα με το παραπάνω, σήμερα μπροστά από το Copa Copana στη γέφυρα του Σκαραμαγκά]

Η Ιερά Οδός, το Ποικίλο Όρος, οι Λίμνες των Ρειτών (Λ.Κουμουνδούρου), το Ιερό της Αφροδίτης, το Ιερό του Απόλλωνα (Δαφνί), το Μνημείο της Πυθιονίκης..

[Δημ.Σ.Πελεκάση "Η άποψις των Αθηνών εκ της Ιεράς Οδού"/ Περιλαμβάνεται στη έρευνα/βιβλίο "ΠΥΘΙΟΝΙΚΗ" του αρχαιολόγου Ανδρέα Α. Παπαγιαννόπουλου - Παλαιού", 1936]

Σας παρουσιάζουμε μια επιλογή από την Περιήγηση του Παυσανία στην ευρύτερη περιοχή του Χαϊδαρίου σήμερα. Ορισμένα από τα θέματα που έχουμε ήδη αναρτήσει τα παρουσιάζουμε με σύνδεσμο. Το σ.σ. που γράφουμε μέσα σε παρενθέσεις σημαίνει σχόλια σύνταξης, δηλαδή είναι σχόλια δικά μας.
------

Παυσανίου Ελλάδος Περιήγησις (Εκδοτική Αθηνών)
ΑΤΤΙΚΑ
Μετάφραση Νικ.Δ.Παπαχατζής

36,3: Ακολουθώντας κανείς από την Αθήνα για την Ελευσίνα τη λεγόμενη από τους αθηναίους Ιερά Οδό, συναντά μνημείο του Ανθεμοκρίτου…. (σ.σ.συνεχίζει ο Παυσανίας με περιγραφές. Αν κλικάρετε στην μπλε φράση Ιερά Οδός θα δείτε όλες τις αναρτήσεις με αυτό το θέμα. Επίσης διαβάστε το άρθρο της κας Δρακωτού "Η πορεία της Ιεράς Οδού και η σημασία της" στο περιοδικό ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ )
37, 5: Από τα μνημεία που ξεχωρίζουν στο μέγεθος και στο διάκοσμο ένα ανήκει σε κάποιο ρόδιο, ο οποίος μετοίκησε στην Αθήνα. Το άλλο το έκαμε ο μακεδόνας Άρπαλος, ο οποίος απέδρασε από τον Αλέξανδρο από την Ασία, πέρασε με πλοία στην Ευρώπη και ήρθε στους αθηναίους, από τους οποίους συνελήφθη. Διέφθειρε όμως με χρήματα μεταξύ των άλλων και τους ίδιους τους φίλους του Αλέξανδρου και δραπέτεψε. Αυτός είχε από πριν νυμφευτεί την Πυθιονίκη, η οποία δεν ξέρω από πού κατάγονταν, ζούσε όμως ως εταίρα άλλοτε στην Αθήνα και άλλοτε στην Κόρινθο. Τόσο πολύ την είχε αγαπήσει αυτή, ώστε όταν πέθανε, της έκαμε και μνημείο που είναι το περισσότερο αξιοθέατο ανάμεσα σ΄ όλα τα παλαιά ελληνικά επιτάφια μνημεία. (σ.σ. αν κλικάρετε στη λέξη Πυθιονίκη θα δείτε τη σχετική ανάρτηση "Συμβολή στην έρευνα για το Μνημείο της Πυθιονίκης")
37,6: Υπάρχει επίσης ένα ιερό, όπου βρίσκονταν αγάλματα της Δήμητρας και της Κόρης και της Αθηνάς και του Απόλλωνα. Αρχικά το ιερό έγινε μόνο για τον Απόλλωνα (σ.σ. ο Παυσανίας, σύμφωνα με τον μεταφραστή Ν.Δ.Π., τοποθετεί το ιερό στο χώρο που είναι σήμερα η Μονή Δαφνίου). Σχετικά υπάρχει η παράδοση πως ο Κέφαλος, ο γιος του Δηίονα, αφού μαζί με τον Αμφιτρύωνα υπέταξε και έδιωξε τους τηλεβόες, κατοίκησε πρώτος το νησί που από τον Κέφαλο ονομάζεται Καφαλληνία. Ο Κέφαλος έμενε πριν στην Θήβα, εξορισμένος από την Αθήνα εξαιτίας τού φόνου της συζύγου του Προκρίδος. Κατόπιν, στη δέκατη γενιά, ο Χαλκίνος και ο Δαίτος, απόγονοι τού Κεφάλου, έπλευσαν στους Δελφούς και ζητούσαν από το θεό επάνοδο στην Αθήνα. (Αν κλικάρετε τη φράση "Μονή Δαφνίου" θα διαβάσετε σχετική ανάρτηση)
37,7: Εκείνος τους παρακινεί να θυσιάσουν πρώτα στον Απόλλωνα στο μέρος εκείνο της Αττικής, όπου θα δουν τριήρη να τρέχει πάνω στη στεριά. Όταν αυτοί έφτασαν στο Ποικίλο λεγόμενο όρος, παρουσιάστηκε ένα φίδι να τρέχει βιαστικά προς τη φωλιά του. Αυτοί θυσίασαν στον Απόλλωνα σ΄ αυτό το μέρος και κατόπιν ήρθαν στην Αθήνα και οι αθηναίοι τους έκαμαν πολίτες. Έπειτα είναι ένας ναός της Αφροδίτης και μπροστά σ΄ αυτόν ένα τείχος από ακατέργαστες πέτρες αξιοθέατο. (σ.σ. για ένα φίδι στην Αφαία Σκαραμαγκά, στο «ναό της Αφροδίτης που περιγράφει ο Παυσανίας υπάρχει ακόμα και σήμερα ένας μύθος. Αν κλικάρετε "ναός της Αφροδίτης" θα δείτε μια από τις σχετικές αναρτήσεις με αυτό το θέμα)
38: Οι λεγόμενοι Ρειτοί (σ.σ. σήμερα η Λίμνη Κουμουνδούρου) μόνο που ρέουν όπως τα ποτάμια. Το νερό τους είναι θαλασσινό (σ.σ. σήμερα είναι εφάλμυρο). Θα μπορούσε να πιστέψει κανείς πως από τον Εύριπο της Χαλκίδας ρέουν κάτω από το έδαφος και χύνονται σε μια θάλασσα χαμηλότερη. Οι Ρειτοί από παράδοση θεωρούνται αφιερωμένοι στην Κόρη (σ.σ. εννοεί την Περσεφόνη) και τη Δήμητρα, και ψάρια απ΄ αυτούς μπορούν να πιάνουν μόνον οι ιερείς. Οι Ρειτοί, όπως μαθαίνω, στην παλαιά εποχή αποτελούσαν το σύνορο της χώρας των ελευσινίων προς τους άλλους αθηναίους. (Κλικάρετε α) τη λέξη "Ρειτοί" για να δείτε τη σχετική ανάρτηση με τον αρχαιολόγο Ιωάννη Τραυλό και β)τη λέξη "ελευσινίων" για να διαβάσετε για τα Μυστήρια.
38,5: Κηφισός ποταμός ρέει και κοντά στην Ελευσίνα με ρεύμα πιο ορμητικό από τον Κηφισό που ανάφερα πριν. Κοντά σ΄ αυτόν είναι ένα τόπος που τον ονόμαζαν Ερινό και λένε πως ο Πλούτων, όταν άρπαξε την Κόρη (σ.σ. εννοεί την Περσεφόνη), κατέβηκε απ΄ αυτού. Κοντά σ΄ αυτόν τον Κηφισό ο Θησεύς σκότωσε το ληστή που ονομαζόταν Πολυπήμων, επικαλούνταν όμως Προκρούστης (σ.σ. ο μεταφραστής Ν.Δ.Π. ο τοποθετεί την περιοχή «στο νεώτερο δάσος του Χαϊδαρίου». Κλικάρετε στη λέξη "Προκρούστης" για να διαβάσετε τη σχετική ανάρτηση)

Ο γάλλος πρόξενος κ.Φωβέλ, το Μνημείο της Πυθιονίκης και η κλοπή των δύο περιστεριών από το Ιερό της Αφροδίτης (ντουλαπάκια - Αφαία Σκαραμαγκά)

[Η Ακρόπολη των Αθηνών από το σπίτι του γάλλου προξένου Κου Φωβέλ. Λιθογραφία Louis Dupre. Πίνακας αρ. 19στο βιβλίο Ταξίδι στην Αθήνα και στην Κωνσταντινούπολη. Παρίσι 1825, 33,5χ40εκ.]

Ο Λουίς Φρανσουά Σεμπαστιάν Φωβέλ ήταν Γάλλος πρόξενος στην Αθήνα (1797)«ζωγράφος, αρχαιολόγος… ολίγον αρχαιοκάπηλος(1)» είχε συναντηθεί με όλους σχεδόν τους Περιηγητές της εποχής (Σατωμπριάν, Πουκεβίλ κ.ά), τον γνωστό αρχαιοκάπηλο Έλγιν κ.ά.
Ο Αθηναιογράφος Δημήτριος Γ.Καμπούρογλου, αναφέρει(1) ότι «ο Φωβέλ κατεγίνετο(1803?), φαίνεται, να εύρη το περιώνυμον μνημείον της εταίρας Πυθιονίκης και αντ΄ αυτού εύρε το μνημείον μιας ιερείας της Αθηνάς».

Σύμφωνα με την αρχαιολόγο κ.Βασιλική Μαχαίρα(2) «ο Φωβέλ είχε πάρει δύο περιστέρια από το Ιερό της Αφροδίτης στην Αφαία, τα οποία βρίσκονται στην Ολλανδία»

1) Δημήτριος Γ.Καμπούρογλου, "ΤΟ ΔΑΦΝΙ", 1920.
2) Κώστας Φωτεινάκης, "Χαϊδάρι - Τόπος και Άνθρωποι", σελ.33, 2007.

Κώστας Φωτεινάκης: Συμβολή στην έρευνα για την ανεύρεση του «Μνημείου της Πυθιονίκης» στην Ιερά Οδό, στο χώρο του Διομηδείου Κήπου, Μάρτιος 2010

Με την έρευνα σχετικά με το "Μνημείο της Πυθιονίκης" που παρουσιάζουμε θέλουμε να συμβάλλουμε στην ανεύρεση του περιβόητου μνημείου της εταίρας και την ανάδειξη και άλλων ιστορικών "αποτυπωμάτων" που βρίσκονται "κατά μήκος της Ιεράς Οδού".
Η άποψή μας συνοπτικά για το "Μνημείο της Πυθιονίκης" είναι ότι:
1) Ο χώρος που περιγράφει ο αρχαιολόγος Ανδρ.Α.Παπαγγιαννόπουλος - Παλαιός στην εργασία του "ΠΥΘΙΟΝΙΚΗ", Αθήνασι 1936, υπάρχει και έχει εντοπισθεί από το Φθινόπωρο του 2009. Το ερώτημα είναι αν αυτός ο χώρος είναι όντως το Μνημείο της Πυθιονίκης.
2) Κρατάμε σοβαρές επιφυλάξεις άν όντως ο αρχαιολόγος Ανδρ.Α.Παπαγιαννόπουλος - Παλαιός είχε θεμελιωμένη επιστημονικά άποψη το 1936. Η αρμόδια αρχαιολογική Εφορεία οφείλει να ολοκληρώσει τις ανασκαφές "Κατά μήκος της Ιεράς Οδού" και να επιβεβαιώσει (όχι την ύπαρξη του χώρου και του ιωνικού κίονα που περιγράφει ο Ανδρ.Α.Παπαγιαννόπουλος - Παλαιός, που όντως υπάρχουν) αλλά επίσημα την ύπαρξη (ή όχι) του Μνημείου της Πυθιονίκης.
Με όλον το σεβασμό σε κάθε διαφορετική ή παραπλήσια άποψη.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Την Κυριακή 18/4/2010 ο ΟΙΚΟ.ΠΟΛιΣ. Χαϊδαρίου προγραμματίζει επίσκεψη/ ξενάγηση στο Διομήδειο Κήπο. Συνάντηση στις 11:00 στην κεντρική είσοδο του Διομηδείου Κήπου. Ξεναγοί: Μιχάλης Σταματάκης (Καθηγητής Βιομηχανικών Ορυκτών, Πρόεδρος του Τμήματος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ.ά.)
Κώστας Φωτεινάκης

ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΥΘΙΟΝΙΚΗΣ