Το μεγάλο μονοπάτι ξεκινούσε από το σημερινό Περιστέρι, διέσχιζε εγκάρσια το Ποικίλο & έβγαζε Δυτικά. Αποτυπωμενο στο Χάρτη του Κάουπερτ 1883!!!

Το μεγάλο σε μήκος μονοπάτι ξεκινούσε από το σημερινό Περιστέρι – προς Πετρούπολη, ανέβαινε στην κορυφή του Ποικίλου Όρους και κατέβαινε δεξιότερα από το φαράγγι Ζαστάνι προς τα Δυτικά. Το τμήμα που βλέπετε είναι από τα πιο καλοδιατηρημένα, κάπου χάνεται, κάπου βρίσκεται και συνεχίζει…
Ένας από τους στόχους είναι το μονοπάτι να σηματοδοτηθεί… Είναι και αυτό μια μεγάλη ιστορική κληρονομιά που συνδέεται με τις μεταφορές, τη διακίνηση ανθρώπων, ζώων και προϊόντων.
Το μονοπάτι αυτό (όπως και άλλα μονοπάτια και στοιχεία του Ποικίλου Όρους) αποτυπώνεται με μια μαύρη γραμμή στο μέσο περίπου του χάρτη PYRGOS του Κάουπερτ, εκεί που γράφει Zastani.

Το Αρχαίο τοίχος ΔΕΜΑΣ στο Χάρτη PYRGOS του Κάουπερτ και το καταθληπτικό σήμερα.

[Το Αρχαίο τοίχος ΔΕΜΑΣ, φωτογραφία από την ιστοσελίδα του Δήμου Άνω Λιοσίων]

[Το Αρχαίο Δέμας από κοντά. Φωτογραφία από την ιστοσελίδα της "Ομάδας Παυσανίας"

"Η ονομασία «Δέμας ή Δέσις» προέρχεται από το ότι «δένει» δύο βουνά. Το τοίχος βρίσκεται στο στενότερο σημείο μεταξύ των Ορέων Πάρνηθας και Αιγάλεω (Ποικίλον Όρος). Έχει όψη προς τα Δυτικά. Το μήκος του είναι 4.360 μέτρα. Το τείχος προάσπιζε την Α. πεδιάδα των Αθηνών από επιθέσεις από τη Δ. πεδιάδα του Θριασίου Πεδίου". (Περισσότερα στο «Ιστορικά του Ποικίλου Όρους, 2003, ΥΛΗ».

Το τοίχος του Δέματος έχει χαρτογραφηθεί με κόκκινη έντονη και σχεδόν ευθεία γραμμή (με γωνίες) στους Χάρτες του Κάουπερτ, PYRGOS, από την κορυφή Sakharitza (περίπου) στο Ποικίλο Όρος μέχρι την χαμηλά της Πάρνηθας (στο επάνω τμήμα του χάρτη).

Πολύ σοβαρή δουλειά για το ΔΕΜΑΣ έχει κάνει η «Ομάδα Παυσανίας», τόσο με πληροφορίες, φωτογραφίες, προτάσεις και κριτική.

Είναι ιδιαίτερα λυπηρό στις μέρες μας να μην ασχολείται κανείς μα κανείς για την ιστορία μας και την ιστορική μας κληρονομιά. Αντιθέτως την «βομβαρδίζουν», την υπονομεύουν με εκρηκτικά, διανοίξεις Περιφερειακών Οδών (Αιγάλεω, δείτε την ιστοσελίδα του Δήμου Α.Λιοσίων και της Εταιρείας που κάνει ανατινάξεις).

Τρέχουμε και δεν προλαβαίνουμε…. Και αγανακτούμε προφανώς…

Ο χαρτογράφος Ιωάννης Κάουπερτ και η Δυτική Αθήνα...

[Ο Ιωάννης Κάουπερτ επί το έργον,1891. Μετροτράπεζα επί τρίποδος, κλισιομετρική διόπτρα, αλεξήλιον. Οι «Χάρτες της Αττικής», το μεγάλο έργο πραγματοποιήθηκε στο διάστημα 1875-1894 από έμπειρους τεχνικούς της Υπηρεσίας του πρωσικού στρατού με επικεφαλής τον Ιωάννη Κάουπερτ κατά παραγγελία του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου.]

[Ένας από τους περίφημους "Χάρτες της Αττικής" φέρει τον τίτλο PYRGOS και είναι το τμήμα εκείνο που αφορά το Ποικίλο Όρος, την Ιερά Οδό (και τους δύο κλάδους), το Χαϊδάρι, τις Λίμνες των Ρειτών (Κουμουνδούρου), τον Σκαραμαγκά, το αρχαίο ΔΕΜΑΣ, το φαράγγι Ζαστάνι, το χωριό Στεφάνι (ίσως να είναι αυτό που είναι στη χαράδρα κοντά στα Νεόκτιστα Ασπροπύργου κ.λπ.) Η ανωτέρω φωτογραφία προέρχεται από την ψηφιακή έκδοση των χαρτών της Αττικής του Κάουπερτ από την Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη της Χαϊδελβέργης. Κλικάρετε ΕΔΩ για να δείτε σε ψηφιακή μορφή όλους τους "Χάρτες της Αττικής" του Κάουπερτ. Περισσότερες αναφορές στο βιβλίο Μανόλης Κορρές: “Εκτέλεση περιεχομένο και αξία των χαρτών της Αττικής του Κάουπερτ”.]
Θα αναρτήσουμε άμεσα α)φωτογραφίες με το κλασσικό μονοπάτι που έχει χαρτογραφίσει ο Καουπερτ που ξεκινούσε από το Περιστέρι, περνούσε εγκάρσια περίπου στη μέση του Ποικίλου Όρους και έβγαινε βορειότερα από τα σημερινά Νεόκτιστα Ασπροπύργου (κοντά στα μανδριά Τσατσαλή, χάρτης της ΧΥΣ 1935) β) πληροφορίες για το αρχαίο ΔΕΜΑΣ.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Διαθέτουμε τον χάρτη PYRGOS σε αναλυτικότερη μορφή που μπορεί να μεγεθυνθεί αλλά λόγω "βάρους" δεν μπορεί να αναρτηθεί στο blog.

Αρχαία Φρυκτωρία στο Ζαστάνι κ.λπ.

Οι "φρυκτωρίες" ήταν ένα πρωτόγονο μέσο επικοινωνίας με πυρσούς. Συνήθως οι φρυκτωρίες ήταν ένα παρατηρητήριο με εξαιρετική θέα απ΄ όπου οι πρόγονοί μας έστελναν τα μηνύματά τους γρήγορα και σε μεγάλες αποστάσεις. Η λέξη είναι σύνθετη και προέρχεται από τα ρήματα φρύττω=καίω και ορώ=βλέπω, δηλαδή βλέπω φωτιά.
Η φρυκτωρία στην φωτογραφία μας βρίσκεται στο Δυτικό Ποικίλο, πάνω από το φαράγγι Ζαστάνι και έχει θέα όλο το Θριάσιο, τον Κόλπο της Ελευσίνας, τμήμα της Πάρνηθας κ.λπ. Είχαμε πληροφορίε ςότι υπήρχε και μια άλλη φρυκτωρία στη κορυφή Ζαχαρίτσα, το υψηλώτερο σημείο στο Ποικίλο Όρος, στην περιοχή της Πετρούπολης, πήγαμε αλλά δεν διακρίναμε κάποια ίχνη.

Λίγο πιο πέρα από την Φρυκτωρία στο Ζαστάνι βρίσκεται και το μεγάλο μονοπάτι που έχει καταγράψει ο Κάουπερτ το 1883 και ακόμα μακρύτερα το αρχαίο τοίχος Δέμας, για τα οποία θα "μιλήσουμε" στη συνέχεια.

Καταυλισμοί – οχυρά – πυροβολεία των άγγλων στην περιοχή του Δαφνίου κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου (Δεκέμβριος 1944 -)

Αγγλικής κατασκευής τολ στο Βοτανικό Κήπο.




Πολυβολεία στο Βοτανικό Κήπο

Πολυβολείο εκτός Βοτανικού, μετά τη Μονή Δαφνίου και το Σπήλαιο Πανός

Χαρακώματα "στη νησίδα" που σχηματίζεται στο ρέμα στο Βοτανικό Κήπο
-----
Καταυλισμοί – οχυρά – πυροβολεία των άγγλων στην περιοχή του Δαφνίου κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου (Δεκέμβριος 1944 -)
Το θέμα αυτό το ανοίγουμε για πρώτη φορά και όχι ολοκληρωμένα. Θα μπορούσαμε να κατηγορηθούμε ότι το ανοίγουμε πρόωρα ακόμα και πρόχειρα και δεν θα διαφωνήσουμε προβάλλοντας όμως έναν ισχυρό λόγο: Δεν έχουμε πλούσια βιβλιογραφία και ντοκουμέντα μέχρι σήμερα. Αυτά που διαθέτουμε είναι προφορικές πληροφορίες, λίγες αναφορές στο INTERNET, ορισμένα κείμενα που αναφέρουν μάχες την περίοδο του Δεκεμβρίου 1944 στην περιοχή και αρκετές φωτογραφίες.
Η μη ολοκληρωμένη ανάρτηση σήμερα σκοπό έχει να προκαλέσει το ενδιαφέρον όσων γνωρίζουν κάτι για τον εμφύλιο και τις εγκαταστάσεις των άγγλων στην περιοχή του σημερινού Βοτανικού Κήπου (Διομήδους) στο τέρμα της Ιεράς Οδού.
Αλλά ας αρχίσουμε με κάποιες βασικές πληροφορίες για το Βοτανικό Κήπο. Ο Αλέξανδρος Διομήδης (1875-1950) ήταν νομικός, πολιτικός και είχε διατελέσει Διευθυντής της Εθνικής Τράπεζα και Υπουργός Οικονομικών.
Περισσότερες πληροφορίες και βιογραφικό του Αλ.Διομήδους ΕΔΩ
--------
«Ο Αλέξανδρος Διομήδης μετά τον θάνατό του κληροδότησε μέρος της περιουσίας του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με σκοπό τη δημιουργία του Ιδρύματος, η οποία και έλαβε χώρα μετά από δύο χρόνια, το έτος 1952. Το όραμα του Διομήδη άρχισε να πραγματοποιείται μετά την παραχώρηση της δασικής έκτασης, στην οποία βρίσκεται σήμερα ο Κήπος, από το Υπουργείο Γεωργίας στο Ίδρυμα το 1961. Οι εργασίες διαμόρφωσης του Βοτανικού Κήπου βασίσθηκαν στα σχέδια της καθηγήτριας του Πανεπιστημίου του Βερολίνου H. Hammerbacher. Το έτος 1975, μετά την ολοκλήρωση μεγάλου κύκλου εργασιών, ο Κήπος άνοιξε τις πύλες του στο κοινό.»
ΠΗΓΗ

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η περιοχή που πιθανολογούμε ως καταυλισμό και οχυρό των άγγλων στον εμφύλιο ανήκε στο Υπουργείο Γεωργίας, δηλαδή στο δημόσιο, και δεν είχε σχέση με τον Βοτανικό Κήπο που δημιουργήθηκε αργότερα.

Άλλες πληροφορίες που διαθέτουμε είναι ότι «Η περιοχή του Κήπου κατά την διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής ήταν θέατρο του αντιστασιακού αγώνα μια και εκεί λειτουργούσε ένας από τους χώρους εκτέλεσης των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς και κατά την διάρκεια της επέμβασης των Άγγλων (1944), ο Κήπος απετέλεσε στρατόπεδο των Άγγλων και αργότερα φιλοξένησε εγκαταστάσεις της Πολιτικής Άμυνας» ΠΗΓΗ

Ότι ήταν στρατόπεδο των άγγλων επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι έχουμε μια προφορική μαρτυρία καθώς και από το γεγονός ότι η κατασκευή των τολ (χώροι καταυλισμού τότε και σήμερα αποθήκες του κήπου) που βρέθηκαν εκεί «κληρονομιά» από τους άγγλους έχουν συναρμολογηθεί με αγγλικό τρόπο (οι βίδες έχουν αντίστροφη φορά).
Στην εφημερίδα ΟΔΗΓΗΤΗΣ της ΚΝΕ αναφέρεται ότι μεταξύ των μαχών την περίοδο 17-20 Δεκέμβρη 1944 ήταν και μια στο Δαφνί.

Ο στρατηγός Θεμιστοκλής Τσακαλώτος (από την πλευρά της δεξιάς και των άγγλων) σε εμπιστευτική αναφορά του καταγράφει ότι στις 15/12/1944 «ΣΠΙΤΦΑΪΡΣ εβομβάρδισαν και επολυβόλησαν πιθανάς θέσεις πυροβόλων Δαφνί (Ε.2949)». ΠΗΓΗ

Ο Νίκανδρος Κεπέσης, στέλεχος και βουλευτής του ΚΚΕ, στο βιβλίο του «Δεκέμβρης 1944», Σύγχρονη Εποχή, 1994, σελ.331 παρουσιάζει στοιχεία σύμφωνα με τα οποία στις 2 Ιανουαρίου 1945 «Το εχθρικό πυροβολικό έβαλε καταιγιστικά τον οδικό κόμβο Δαφνί – Σκαραμαγκά».
----------
Από τα παραπάνω, έστω και πρόωρα μπορούμε, να ισχυριστούμε τα εξής:
1) Η περιοχή Ιερά Οδός – Δαφνί – Σκαραμαγκάς είχε δια μέσω των αιώνων στρατηγικό χαρακτήρα. Αποτελούσε λόγω της θέσης τη μοναδική δυνατότητα ελέγχου ανθρώπων, στρατευμάτων κ.λπ. προς την Πελοπόννησο ακόμα και με τμήμα της Στερεάς Ελλάδας (Βίλια, Θήβα κ.λπ).
2) Λόγω λοιπόν της θέσης στην ευρύτερη περιοχή του Δαφνίου (δεν μιλάμε για το χώρο της Μονής) ήταν δυνατόν να είχαν στρατοπεδεύσει τμήματα των άγγλων.
3) Το τολ, τα 3+1 πολυβολεία και τα ορύγματα (χαρακώματα) που έχουν εντοπιστεί, (μπορεί να υπάρχουν και άλλα) αποδεικνύουν ότι υπήρχε σημαντική δύναμη των άγγλων για τα δεδομένα της εποχής.
Η έρευνα που έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια συνεχίζεται στην κατεύθυνση της αναζήτησης βιβλιογραφηκών πηγών και ντοκουμέντων.

Από τον Παντοκράτορα στην γιορτή της "Παναγίας της Χρυσοδαφνιώτισσας", 23 Αυγούστου.

[Μονή Δαφνίου 1865 - Πιθανώς του Πέτρου Μωραϊτη]

Στο Ιστορικό Λεύκωμα "Χαϊδάρι - Τόπος και άνθρωποι" είχα γράψει ότι η τελευταία λειτουργία στη Μονή Δαφνίου ήταν το 1954, και αυτή ήταν ο γάμος του Σίμωνα Καρρά, κατ΄ εξαίρεσιν. Αυτό δεν ισχύει. Νεώτερες και επιβεβαιωμένες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο παππά Πυρουνάκης έκανε λειτουργίες καθώς και ο δικός μας παππά Γιώργης Φραγκιαδάκης, πιο πρόσφατα, κατόπιν ειδικής αδείας. Επίσης στο ντοκιμαντέρ "Δαφνί - Παναγιά η Χρυσσοδαφνιώτισσα" του Άγγελου Προκοπίου, 1961, είδαμε δύο ιερείς να λειτουργούν.

Η γιορτή της Μονής Δαφνίου ήταν (και εξακολουθεί να είναι φαντάζομαι) η "Απόδοση ή τα «Αντίμερα – Εννιάμερα» της Παναγίας", στις 23 Αυγούστου. "Ο εκκλησιαστικός όρος «απόδοσις» της Κοιμήσεως τής Θεοτόκου, που σημαίνει τη μετά οκτώ ημέρες κανονικήν επανάληψη μίας γιορτής, «ο λαός θυμήθηκε το εννιάμερο μνημόσυνο που κάνει στους δικούς του τους νεκρούς, και θεώρησε την Απόδοση ένα ανθρώπινο μνημόσυνο “της Παναγίας τα νιάμερα”». Γι’ αυτό και η γιορτή της και το σχεδόν παντού αξεχώριστο απ’ αυτή πανηγύρι της τελούνται σε πλήθος τόπων, στις «αναρρίθμητες σε βουνά και σε νησιά εκκλησίες τής “Παναγίας του Δεκαπενταύγουστου”»." (+ Αρχιμ. Αθανάσιος Μισσός.)
Την ίδια ημερομηνία γιορτάζουν πολλές Μονές, όπως π.χ. η "Νέα Μονή Χίου", η "Παναγία η Προυσιώτισσα", η "Μονή Φανερωμένης" στη Σαλαμίνα και αλλού.

Περιγραφή της γιορτής από το Δημήτριο Γ.Καμπούργλου, «ΤΟ ΔΑΦΝΙ», 1920: Η Αθηναϊκή εορτή (23 Αυγούστου στην Αθήνα και στη Μονή Δαφνίου»
Η 23 Αυγούστου, ημέρα της Αποδόσεως της μεγάλης εορτής της 15 Αυγούστου, επανηγυρίζετο εξαιρετικώς εις τας Αθήνας, ως αυτοτελής εορτή. Κατ΄ αυτήν μάλιστα εώρταζον και αι φέρουσαι το τοπικόν όνομα Μαριάννα. Και εν Αθήναις μεν εγένετο λιτανεία, περιφερομένης της εκόνος της μεταστάσεως της Θεοτόκου πέριξ των τειχών της πόλεως. Εις την Κηφισιά όμως και εις την πέριξ αυτής Χελιδονού εγίνετο πανήγυρις παναττική. Κατ΄ Αθηναϊκήν δ΄ επίδρασιν εγίνετο επισημότατη πανήγυρις και εις την Μονή Φανερωμένης της Σαλαμίνος.
Εκ των Μονών του Αθηναϊκού εδάφους επανήγυριζεν επισημότατα το Δαφνί. Όλοι οι Αθηναίοι και ετερόδοξοι ακόμη, ετρέποντο την εις το μοναστήρι τούτο άγουσαν Ιεράν Οδόν. Και ενόμιζε κανείς, ότι ανέστη εκ της τέφρας της λήθης η περίφημος πομπή των Ελευσινίων και ότι έβλεπε να προηγήται το άγαλμα του Ιάγχου επί άρματος τοποθετημένον τη συνοδεία Ιακχαγωγού και ενόπλους τους ωραίους εφήβους ν΄ ακολουθούν και το πλήθος των πιστών να έπεται.
Αλλά ταχέως συνήρχετο εκ της πλάνης ο ονειροπόλος μυστικοπαθής, όταν ήκουε τον βιολιτζή της πανηγύρεως να τραγουδή το νερόν του Δαφνιού «που πίνουν οι αγγέλοι» και ιδίως το περίφημον δια την ιστορικήν του σημασίαν προαιώνιον δίστιχον:
«Κυρά χρσυσοδαφνιώτισσα μεγάλη σου είν΄ η χάρη/ με το ψηφί με το ρηγλί, με το μαργαριτάρι».
Οι πιστοί της Ιεράς Οδού είναι τώρα Χριστιανοί. Αφού δε ήκουον με μεγάλην κατάνυξιν την θείαν λειτουργίαν, εδανείζοντο τα ψηλά καλάμια του νεωκόρου και έρριχαν ψηφιά από τα πείφημα μωσαϊκά δι ανάμνησιν και δια φυλαχτόν»
----
Ο Γεώργιος Λαμπάκης επιβεβαιώνει (1889) τον πανηγυριώτικο χαρακτήρα της Γιορτής της Παναγίας. Συγκρίνοντας το μικρό διάστημα (1883-1885) που η Μονή Δαφνίου είχε μετατραπεί σε τρελάδικο γράφει οργισμένος: «Ουδεμία δ’ εποχή συνετέλεσε τοσούτω είς την κατάπτωσιν της Ιεράς ταύτης Μονής, όσω η εποχή αυτή της είς Φρενοκομείον μετατροπής ταύτης-διότι από της εποχής ταύτης έπαυσαν αι προς την Μονήν επισκέψεις, και εμαράνθυσαν αι πανηγύρεις αυτής, αίτινες πρότερον εν απεριγράπτω ζωηρότητι τη 23 Αύγουστου ετελούντο, του πλήθους υπό την βαθείαν σκιάν του εκείσε πευκώνος διασκορπιζομένου».

Ποιος "κάρφωσε" τα βέλη στο πρόσωπο του Παντοκράτορα, οι Τούρκοι ή Κιστερσιανοί μοναχοί;

[Κλικάρετε στην εικόνα για να μεγεθυνθεί - "Ο Παντοκράτωρ της Μονή Δαφνίου", σκίτσο του Γ.Λαμπάκη, 1889 ]


[Φωτογραφία 1925 σε γερμανικό περιοδικό - "Ο Παντοκράτωρ"]


[Πριν το σεισμό του 1999]


[Φωτογραφία Μαρία Μπουρδάκη, 2009. Ο Παντοκράτωρ μετά το σεισμό, επίσκεψη/ φωτογράφιση σε συνθήκες εργοταξίου]

Είναι ένα ερώτημα το "Ποιος "κάρφωσε" τα βέλη στο πρόσωπο του Παντοκράτορα, οι Τούρκοι ή Κιστερσιανοί μοναχοί;"
Στο Ιστορικό Λεύκωμα "Χαϊδάρι - Τόπος και άνθρωποι", 2007, παρουσίασα μόνο την μία εκδοχή, αυτή που περιέγραφε ο Δανός συγγραφέας Κρίστιαν Άντερσεν, δηλαδή οι Τούρκοι. Έπρεπε να είχα παρουσιάσει και την εκδοχή του Δημήτρη Καμπούρογλου από το βιβλίο του "το ΔΑΦΝΙ", 1920. Το κάνω τώρα και συμπληρώνω την ενισχυτική θέση του Άγγελου Προκοπίου προς την εκδοχή Καμπoύρογλου. Επίσης παρουσιάζω και ένα απόσπασμα από το μυθιστόρημα "ΛΕΜΟΝΟΔΑΣΟΣ" του Κοσμά Πολίτη.

«Είναι μια θαυμάσια εκκλησιά, που μπορεί και τώρα ακόμα να επισκευαστεί. Στεκόμασταν κάτω απ' τον τρούλο της, που το αστραφτερό μωσαϊκό του εικόνιζε το Χριστό . Ο Σωτήρας κρατά στο αριστερό του χέρι τη Βίβλο κι απλώνει το δεξί του χέρι να ευλογήσει. Κατά την Επανάσταση εδώ μέσα ξεκουράζονταν οι Τούρκοι, εδώ άναβαν φωτιά- ο τοίχος είναι ακόμα μαύρος απ' την καπνιά, εδώ κάπνιζαν τον ναργιλέ τους, κι όταν τους έκανε κέφι, σημάδευαν τον Λυτρωτή των Χριστιανών άνω στον τρούλο. Τα βόλια τους πέτυχαν το ΄να Του μάτι, το στόμα και την άγια δόξα Του. Τα σημάδια φαίνονται καθαρά στο μωσαϊκό..»
Χανς Κρίστιαν Άντερσεν 1841,

"Οι Βενεδικτίνοι του Δαφνιού
Μετά την βυζαντινήν ακμήν ευρίσκομεν το Δαφνί φραγκοκρατούμενον με φρουρικήν εμφάνισιν και με αξιώσεις Δουκικού κευθμώνος.
Και ήτο έν ολόχρυσον θαύμα το μοναστήρι αυτό της Ιεράς Οδού, όταν ο πρώτος σταυροφόρος εισήλθεν εις τον Ναόν και εξετόξευσεν επιτυχώς δύο βέλη κατά του οφθαλμού και της παρειάς του Παντοκράτορος του κεντροθολίου, με μεγάλην έκπληξιν των επί του έσω τυμπάνου 16 Προφητών, οι οποίοι δεν προείπον όμως το πάθημα αυτό του Σωτήρος."
Δημήτριος Γ.Καμπούρογλου, «ΤΟ ΔΑΦΝΙ», 1920.

"ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΣΤΟ ΔΑΦΝΙ
Η Δ΄Σταυροφορία έφερε τους Λατίνους ως τη Μητρόπολη της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Ο Βονιφάτιος Μομφεράτος, βασιλιάς της Θεσσαλονίκης, έδωσε στον Βουργουνδό κόμητα Όθωνα Ντελαρός, ως επινίκιο κλήρο τη βαρωνία της Αθήνας και της Θήβας. Ό Όθων κάλεσε από το αββαείο του Μπελβώ, την πατρίδα του, κιστερσιανούς μοναχούς να καταλάβουν και να κυβερνήσουν το μοναστηριακό συγκρότημα του Δαφνιού. Η είσοδος των πρώτων Λατίνων στο Δαφνί άφησε τα ίχνη της μισαλλοδοξία τους. Μπαίνοντας οι σταυροφόροι, το 1207 στο καθολικό της μονής αντίκρυσαν το εχθρικό βλέμμα του Παντοκράτορα. Τρόμαξαν και για να επιδείξουν αφοβιά εμπρός στον αιχμάλωτο, σχισματικό Παντοκράτορα, του τίναξαν τα κοντάρια τους κατά πρόσωπο. Του άνοιξαν μια μεγάλη πληγή στο στόμα, που κλείστηκε αργότερα με μεγάλο μπάλωμα, που διακρίνεται σήμερα. Τα σίδερα των κονταριών βρέθηκαν στην αναστήλωση του 1893*, μέσα στον παληό θόλο".
Άγγελος Προκοπίου, «Εστίες Ελληνικού Πολιτισμού στο Βυζάντιο».
*Προφανώς εννοεί την αναστήλωση που έκανε ο «μηχανικός Καλλίας κατά το 1893, ο οποίος τοποθέτησε σιδεροδεσιές στον νάρθηκα αλλά και σε άλλα μέρη του κυρίως ναού που ήταν ετοιμόρροπα και έχρηζαν άμεσης στήριξης. (Χαϊδάρι – Συνάντηση με την Ιστορία»)

"Βάλαμε σκαλωσιές ως πάνω , στο θόλο, εκεί που βρίσκεται το μωσαϊκό του Παντοκράτορα. Πριν αρχίσω την εργασία, έμεινα εκεί ώρες ολόκληρες, μονάχος, με τον εαυτό μου, προσπάθησα να καταλάβω. Άδικα όμως.
Αλήθεια, ένιωσα μόνο ένα ενδιαφέρον αρχαιολογικό. Δεν μπορώ να προσωποποιήσω έτσι το Θεό μου συνοφρυωμένο κι εκδικητικό. Μέσα στο δεξί μάτι τού Παντοκράτορα βρήκα μπηγμένη την αιχμή από ένα βέλος. Βέβαια ένα βέλος σαρακηνό ή κάποιου σταυροφόρου. Δοκίμασα τη χαρά του συλλέκτη που αποχτά ένα πολύτιμο κομμάτι. Δε θα ΄πρεπε να φρίξω για την ιεροσυλία;"
Κοσμάς Πολίτης, Λεμονοδάσος 1930.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1) Ολόκληρο το τμήμα του μυθιστορήματος ΛΕΜΟΝΟΔΑΣΟΣ που περιγράφει την Ιερά Οδό και τη Μονή Δαφνίου παρουσιάζετε ΕΔΩ.
2) Πολλές από τις αναρτήσεις αλλά και άλλη αδημοσίευτη ύλη θα παρουσιαστούν σε ένα Ηλεκτρονικό βιβλίο που θα ετοιμαστεί (και ενδεχομένως εκδοθεί) το 2011, με προσωρινό τίτλο "Κατά μήκος της Ιεράς Οδού".
3) Η επόμενη ανάρτηση θα έχει σχέση με τον Εμφύλιο Πόλεμο και τα αγγλικά στρατεύματα στην περιοχή του Δαφνιού. Δεν έχει ολοκληρωθεί η έρευνα, αλλά θα δημοσιευτεί μήπως υπάρξουν επιπρόσθετες πληροφορίες. Κυρίως λείπει βιβλιογραφία.

Κ.Φωτ.

Η Ιερά Οδός, το Ποικίλο Όρος, οι Λίμνες των Ρειτών (Λ.Κουμουνδούρου), το Ιερό της Αφροδίτης, το Ιερό του Απόλλωνα (Δαφνί), το Μνημείο της Πυθιονίκης..

[Δημ.Σ.Πελεκάση "Η άποψις των Αθηνών εκ της Ιεράς Οδού"/ Περιλαμβάνεται στη έρευνα/βιβλίο "ΠΥΘΙΟΝΙΚΗ" του αρχαιολόγου Ανδρέα Α. Παπαγιαννόπουλου - Παλαιού", 1936]

Σας παρουσιάζουμε μια επιλογή από την Περιήγηση του Παυσανία στην ευρύτερη περιοχή του Χαϊδαρίου σήμερα. Ορισμένα από τα θέματα που έχουμε ήδη αναρτήσει τα παρουσιάζουμε με σύνδεσμο. Το σ.σ. που γράφουμε μέσα σε παρενθέσεις σημαίνει σχόλια σύνταξης, δηλαδή είναι σχόλια δικά μας.
------

Παυσανίου Ελλάδος Περιήγησις (Εκδοτική Αθηνών)
ΑΤΤΙΚΑ
Μετάφραση Νικ.Δ.Παπαχατζής

36,3: Ακολουθώντας κανείς από την Αθήνα για την Ελευσίνα τη λεγόμενη από τους αθηναίους Ιερά Οδό, συναντά μνημείο του Ανθεμοκρίτου…. (σ.σ.συνεχίζει ο Παυσανίας με περιγραφές. Αν κλικάρετε στην μπλε φράση Ιερά Οδός θα δείτε όλες τις αναρτήσεις με αυτό το θέμα. Επίσης διαβάστε το άρθρο της κας Δρακωτού "Η πορεία της Ιεράς Οδού και η σημασία της" στο περιοδικό ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ )
37, 5: Από τα μνημεία που ξεχωρίζουν στο μέγεθος και στο διάκοσμο ένα ανήκει σε κάποιο ρόδιο, ο οποίος μετοίκησε στην Αθήνα. Το άλλο το έκαμε ο μακεδόνας Άρπαλος, ο οποίος απέδρασε από τον Αλέξανδρο από την Ασία, πέρασε με πλοία στην Ευρώπη και ήρθε στους αθηναίους, από τους οποίους συνελήφθη. Διέφθειρε όμως με χρήματα μεταξύ των άλλων και τους ίδιους τους φίλους του Αλέξανδρου και δραπέτεψε. Αυτός είχε από πριν νυμφευτεί την Πυθιονίκη, η οποία δεν ξέρω από πού κατάγονταν, ζούσε όμως ως εταίρα άλλοτε στην Αθήνα και άλλοτε στην Κόρινθο. Τόσο πολύ την είχε αγαπήσει αυτή, ώστε όταν πέθανε, της έκαμε και μνημείο που είναι το περισσότερο αξιοθέατο ανάμεσα σ΄ όλα τα παλαιά ελληνικά επιτάφια μνημεία. (σ.σ. αν κλικάρετε στη λέξη Πυθιονίκη θα δείτε τη σχετική ανάρτηση "Συμβολή στην έρευνα για το Μνημείο της Πυθιονίκης")
37,6: Υπάρχει επίσης ένα ιερό, όπου βρίσκονταν αγάλματα της Δήμητρας και της Κόρης και της Αθηνάς και του Απόλλωνα. Αρχικά το ιερό έγινε μόνο για τον Απόλλωνα (σ.σ. ο Παυσανίας, σύμφωνα με τον μεταφραστή Ν.Δ.Π., τοποθετεί το ιερό στο χώρο που είναι σήμερα η Μονή Δαφνίου). Σχετικά υπάρχει η παράδοση πως ο Κέφαλος, ο γιος του Δηίονα, αφού μαζί με τον Αμφιτρύωνα υπέταξε και έδιωξε τους τηλεβόες, κατοίκησε πρώτος το νησί που από τον Κέφαλο ονομάζεται Καφαλληνία. Ο Κέφαλος έμενε πριν στην Θήβα, εξορισμένος από την Αθήνα εξαιτίας τού φόνου της συζύγου του Προκρίδος. Κατόπιν, στη δέκατη γενιά, ο Χαλκίνος και ο Δαίτος, απόγονοι τού Κεφάλου, έπλευσαν στους Δελφούς και ζητούσαν από το θεό επάνοδο στην Αθήνα. (Αν κλικάρετε τη φράση "Μονή Δαφνίου" θα διαβάσετε σχετική ανάρτηση)
37,7: Εκείνος τους παρακινεί να θυσιάσουν πρώτα στον Απόλλωνα στο μέρος εκείνο της Αττικής, όπου θα δουν τριήρη να τρέχει πάνω στη στεριά. Όταν αυτοί έφτασαν στο Ποικίλο λεγόμενο όρος, παρουσιάστηκε ένα φίδι να τρέχει βιαστικά προς τη φωλιά του. Αυτοί θυσίασαν στον Απόλλωνα σ΄ αυτό το μέρος και κατόπιν ήρθαν στην Αθήνα και οι αθηναίοι τους έκαμαν πολίτες. Έπειτα είναι ένας ναός της Αφροδίτης και μπροστά σ΄ αυτόν ένα τείχος από ακατέργαστες πέτρες αξιοθέατο. (σ.σ. για ένα φίδι στην Αφαία Σκαραμαγκά, στο «ναό της Αφροδίτης που περιγράφει ο Παυσανίας υπάρχει ακόμα και σήμερα ένας μύθος. Αν κλικάρετε "ναός της Αφροδίτης" θα δείτε μια από τις σχετικές αναρτήσεις με αυτό το θέμα)
38: Οι λεγόμενοι Ρειτοί (σ.σ. σήμερα η Λίμνη Κουμουνδούρου) μόνο που ρέουν όπως τα ποτάμια. Το νερό τους είναι θαλασσινό (σ.σ. σήμερα είναι εφάλμυρο). Θα μπορούσε να πιστέψει κανείς πως από τον Εύριπο της Χαλκίδας ρέουν κάτω από το έδαφος και χύνονται σε μια θάλασσα χαμηλότερη. Οι Ρειτοί από παράδοση θεωρούνται αφιερωμένοι στην Κόρη (σ.σ. εννοεί την Περσεφόνη) και τη Δήμητρα, και ψάρια απ΄ αυτούς μπορούν να πιάνουν μόνον οι ιερείς. Οι Ρειτοί, όπως μαθαίνω, στην παλαιά εποχή αποτελούσαν το σύνορο της χώρας των ελευσινίων προς τους άλλους αθηναίους. (Κλικάρετε α) τη λέξη "Ρειτοί" για να δείτε τη σχετική ανάρτηση με τον αρχαιολόγο Ιωάννη Τραυλό και β)τη λέξη "ελευσινίων" για να διαβάσετε για τα Μυστήρια.
38,5: Κηφισός ποταμός ρέει και κοντά στην Ελευσίνα με ρεύμα πιο ορμητικό από τον Κηφισό που ανάφερα πριν. Κοντά σ΄ αυτόν είναι ένα τόπος που τον ονόμαζαν Ερινό και λένε πως ο Πλούτων, όταν άρπαξε την Κόρη (σ.σ. εννοεί την Περσεφόνη), κατέβηκε απ΄ αυτού. Κοντά σ΄ αυτόν τον Κηφισό ο Θησεύς σκότωσε το ληστή που ονομαζόταν Πολυπήμων, επικαλούνταν όμως Προκρούστης (σ.σ. ο μεταφραστής Ν.Δ.Π. ο τοποθετεί την περιοχή «στο νεώτερο δάσος του Χαϊδαρίου». Κλικάρετε στη λέξη "Προκρούστης" για να διαβάσετε τη σχετική ανάρτηση)

Τα ασβεστοκάμινα στο Όρος Αιγάλεω - Ποικίλο

Μια έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη αλλά που αξίζει να παρουσιαστεί!!!
Τα ασβεστοκάμινα αποτελούν ένα σημαντινό στοιχείο της βιοτεχνικής και αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς. Όταν ολοκληρωθεί η έρευνα θα γίνει αποτύπωση σε χάρτη και σηματοδότηση.
Κλικάρετε ΕΔΩ για να δείτε την έρευνα.

Προσεχή ανάρτηση... "Τα ιστορικά αποτυπώματα στο Όρος Αιγάλεω - Ποικίλο"

Αγαπητοί επισκέπτες,
Ολοκληρώνεται η παρουσιάση για τα "Ιστορικά αποτυπώματα στο Όρος Αιγάλεω - Ποικίλο". Πρόκειται να δημοσιευτεί τις επόμενες ημέρες...

Μέχρι τότε θα παρουσιάσουμε (σχεδόν) ολοκληρωμένα τα ασβεστοκάμινα στο Όρος Αιγάλεω - Ποικίλο και αλλά άγνωστα ίχνη στο Βοτανικό Κήπο Διομήδους.

Με την ευκαιρία σας ενημερώνουμε ότι η παρουσίαση για το Μνημείο της Πυθιονίκης δημοσιεύτηκε ολόκληρη στην εφημερίδα "Αιγάλεω - η πόλη μας" και πως για το θέμα αυτό έγινε αναφορά στο ΚΑΣ.
Είχαμε στείλει την έρευνα στην Αρμόδεια Εφορεία.

Νίκος Θεοδοσίου: "Μαύρα μεσάνυχατα στον ΑΣΔΑ" (για τη ματαίωση του Φεστιβάλ Τεχνών της Δυτικής Αθήνας)

ΜΑΥΡΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ ΣΤΟΝ ΑΣΔΑ
Από την εφημερίδα «Ελεύθερος Διάλογος» πληροφορήθηκα ότι ο ΑΣΔΑ αποφάσισε να αναβάλλει, χωρίς όμως να ορίζει νέα ημερομηνία, το Φεστιβάλ Τεχνών της Δυτικής Αθήνας.
Αν και δεν ανήκω στους καλλιτέχνες που αφορά άμεσα η αναβολή (διάβαζε ματαίωση), γέμισα οργή. Κι όχι φυσικά για τη μιζέρια που αναδίδει η ανακοίνωση του ΑΣΔΑ αλλά για την αισχρή διασύνδεση μιας εκδήλωσης πολιτισμού με το «δημόσιο χρέος» και τον κίνδυνο κρατικής χρεωκοπίας!!!
Σύμφωνα με την ανακοίνωση η ματαίωση επιβλήθηκε προκειμένου να συμβάλει κι ο ΑΣΔΑ στην «περιστολή των εξόδων του δημοσίου» ενώ ταυτόχρονα, κι εδώ είναι το περίεργο, καθησυχάζονται οι εργολάβοι του τσιμέντου ότι θα «εξασφαλιστεί η ομαλή υλοποίηση των αναπτυξιακών έργων και έργων υποδομής».
Πριν λίγες μέρες όλοι οι Έλληνες συγκινήθηκαν από τη γενναία στάση του γάλλου σκηνοθέτη Ζαν Λυκ Γκοντάρ να μην παρευρεθεί στην αναμενόμενη από όλους προβολή της ταινίας του στις Κάννες εκφράζοντας την αλληλεγγύη του στην Ελλάδα.
Και δεν ήταν η αποχή του μεγάλου καλλιτέχνη από το διεθνές κινηματογραφικό γεγονός, το πιο σημαντικό, αλλά η αιτιολόγησή της: «Θα έπρεπε να είμαστε ευγνώμονες στην Ελλάδα. Ο Δύση έχει ένα μεγάλο χρέος απέναντι στην Ελλάδα. Η φιλοσοφία, η δημοκρατία, η τραγωδία… Ξεχνάμε πάντα τη σύνδεση της τραγωδίας με τη δημοκρατία. Χωρίς τον Σοφοκλή δεν θα υπήρχε Περικλής. Χωρίς τον Περικλή δεν θα υπήρχε ο Σοφοκλής».
Χρειάζεται ένας Γκοντάρ για να σας θυμίσει, αμόρφωτοι άνθρωποι του ΑΣΔΑ, ότι χωρίς την ποίηση, χωρίς την τέχνη δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία και το αντίστροφο; Παίρνοντας την απερίσκεπτη απόφαση να ματαιώσετε μια σημαντική, για τη Δυτική Αθήνα, πολιτιστική εκδήλωση δεν εξοικονομείτε χρήματα, πληγώνετε στη δημοκρατία! Στη χώρα που γεννήθηκε. Βάζετε φραγμό στη δημιουργική σκέψη.
Φαντάζεστε πως θα αντιδρούσε ο Γκοντάρ μαθαίνοντας ότι οι έλληνες για χάριν κάποιων εργολάβων τσιμέντου σταματούν την καλλιτεχνική παραγωγή; Ματαίωναν το Φεστιβάλ Επιδαύρου, το Φεστιβάλ Αθηνών κλπ;
Κι αν αδυνατείτε να καταλάβετε αυτή τη λεπτή διασύνδεση ανάμεσα στην τέχνη και τη δημοκρατία, σκεφτείτε ότι οι καλλιτέχνες (όχι μόνο της Δυτικής Αθήνας) είναι η μοναδική γραμμή άμυνας απέναντι στη χυδαιότητα και τη φτηνή προπαγάνδα που εισβάλει καθημερινά «αφιλοκερδώς» στα σπίτια μας από τα τηλεοπτικά δίκτυα. Εμείς πως αντιδρούμε;
Η τέχνη, αγαπητοί φίλοι, δεν μπορεί να ανήκει στις ελαστικές δαπάνες. Εκτός κι αν πιστεύεται ότι κι η δημοκρατία είναι από λάστιχο.
Ο δρόμος της δημιουργίας είναι η μόνη διέξοδος στην καταθλιπτική κοινωνία, ταυτόχρονα με την οικονομική εξαθλίωση, που θέλουν να μας επιβάλλουν. Έχετε λίγο καιρό να αναθεωρήσετε την απόφασή σας.
Νίκος Θεοδοσίου
Συγγραφέας, σκηνοθέτης

Με ξενάγηση στη Μονή Δαφνίου, παιδικά παιχνίδια και πικ νικ ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις "Μέρες Περιβάλλοντος 2010"

Ευχαριστούμε όλους όσοι εργάστηκαν, στήριξαν, επισκέφτηκαν, πρόβαλαν τις εκδηλώσεις μας. Περισσότερα στο blog του ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. Χαϊδαρίου.

Ακυρώνονται οι εκδηλώσεις του ΟΙΚΟ.ΠΟΙΛΙ.Σ. το Σάββατο 5/6/ Κανονικά το πρόγραμμα την Κυριακή το πρωί

Πρέπει να σεβόμαστε τον καιρό...

Έτσι η βροχή το πρωί, η συννεφιά και το Μετεωρολογικό Δελτίο μας υποχρέωσαν να ακυρώσουμε τις εκδηλώσεις του Σαββάτου.

Την Κυριακή κανονικά το πρωί 11:00 παιδικά παιχνίδια, 12:00 ξενάγηση στη Μονή Δαφνίου.

5 Ιουνίου στο Δαφνί: "Έτοιμοι ΟΙΚΟΠΟΛΙΣάκια"

[Φωτογραφία: Από τις περσινές εκδηλώσεις στο Δαφνί]

Περισσότερα στο Blog OIKO.ΠΟΛΙΣάκια.

Την ίδια ημέρα οι ΣΤΡΑΤΟΚΟΠΟΙ θα παρουσιάσουν ένα video με θέμα το Ποικίλο Όρος.

Δείτε σχετικές αναρτήσεις για τις Μέρες Περιβάλλοντος αμέσως παρακάτω.