Η εξαφάνιση της Σαλώμης από τη Μονή Δαφνίου - Ο Άγγελος Προκοπίου με βάση τα απόκρυφα Ευαγγέλια περιγράφει το κατεστραμμένο κομμάτι.

 [Φωτ.Κώστας Φωτεινάκης - Η ΓΕΝΝΗΣΗ στο Δαφνί]

ΠΗΓΗ ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. - ΕΔΩ

Σημαντική εξέλιξη για τη Μονή Δαφνίου: Το ΥΠΠΟΤ αποφάσισε την αποκατάσταση του Καθολικού (Β΄ φάση)

[Φωτ. Η πρώτη ομαδική επίσκεψη και ξενάγηση στον προαύλιο χώρο της Μονής Δαφνίου πραγματοποιήθηκε από τον ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. Χαϊδαρίου όταν ο χώρος μετά από πολλές παρεμβάσεις και παρά τις δυσκολίες έγινε επισκέψιμος 5/10/2008, ενώ το εσωτερικό του Καθολικού από 29/5/2009 σε συνθήκες εργοταξίου]

Οι πιέσεις που είχαν ασκηθεί όλα τα προηγούμενα χρόνια προς το ΥΠΠΟΤ, η ανεύρεση της ταινίας του Άγγελου Προκοπίου το ΔΑΦΝΙ, η μεγάλη δημοσιότητα που δόθηκε από τα ΜΜΕ και η προβολή της ταινίας στο Χαϊδάρι στις 15/1/2011, στην οποία είχαμε προσκαλέσει μεταξύ των άλλων και την Γραμματέα του Υπουργείου κα Μενδώνη, εκτιμούμε ότι επιτάχυναν τις διαδικασίες να ενταχθεί η «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΔΑφΝΙΟΥ Β΄ ΦΑΣΗ» στον άξονα προτεραιότητας 2 «Αειφόρος Ανάπτυξη και Βελτίωση Ποιότητας Ζωής» του ΕΣΠΑ 2007-2013. Δείτε την απόφαση ΕΔΩ.

Η απόφαση της κας Μενδώνη υπογράφηκε στις 25/1/2011 και δημοσιεύτηκε στις 26/1/2011. Θα σχολιάσουμε την απόφαση συνολικά σε επόμενη ανάρτηση, αλλά εκείνο που σημειώνουμε από την αρχή είναι ότι υπογράφηκε με μεγάλη καθυστέρηση, οι εργασίες είχαν σταματήσει για χρόνια.

Από την μέχρι τώρα πορεία των εργασιών αποκατάστασης των ζημιών της Μονής Δαφνίου – Καθολικού φαίνεται ότι δικαιώνονται όσοι προέβλεπαν το 2003 ότι θα περάσουν είκοσι πέντε χρόνια (δηλαδή το 2025) για να αποπερατωθούν οι εργασίας στήριξης και συντήρησης του Καθολικού της Μονής Δαφνίου.

Εμείς όμως θα είμαστε ΕΔΩ για να πιέζουμε να επιταχυνθούν οι διαδικάσίες συντήρησης και να ελέγχουμε την πορεία αποκατάστασης των ζημιών όπως το κάναμε και στο παρελθόν. Θα επανέλθουμε για το θέμα…

Σάββατο 15/1/2011: Με μεγάλη συμμετοχή και συναισθηματική φόρτιση πραγματοποιήθηκε η προβολή της "χαμένης" βραβευμένης ταινίας ΤΟ ΔΑΦΝΙ

[Στην οθόνη η εικόνα της Παναγίας κατά τη διάρκεια της προβολής]


[Λίγο πριν την έρναρξη της εκδήλωσης - προβολής]


[Μεγάλη η συμμετοχή των φιλότεχνων για την "χαμένη" για εξήντα χρόνια βραβευμένη ταινία. Ακολούθησε δεύτερη προβολή!!!]

Φωτογραφίες: Μαρία Μπουρδάκη

Δείτε αναλυτικό ρεπορτάζ στο blog του ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. Χαϊδαρίου ΕΔΩ.

Το Σάββατο 15/1/2011 θα πραγματοποιηθούν δύο προβολές για ΤΟ ΔΑΦΝΙ σε περίπτωση μεγάλης προσέλευσης

[Κλικάρετε στη φωτογραφία για να μεγεθυνθεί]

Επειδή υπάρχουν ενδείξεις ότι η προσέλευση στην εκδήλωση θα είναι μεγαλύτερη από την αρχικά προβλεπόμενη προγραμματίζουμε δύο εκδηλώσεις την ίδια ημέρα Σάββατο α) 6:45 μ.μ. (ώρα χωρίς καμία καθυστέρηση) β) 7:45 μ.μ. ακριβώς.
Όσοι δεν χωρέσουν στην αίθουσα στην πρώτη προβολή και επιθυμούν να δουν την ταινία μπορούν να περιμένουν σε ένα αξιοπρεπές περιβάλλον.

Δόμνα Σαμίου: "...στο Δαφνί κρύο νερό που πίνουν οι αγγέλοι..."/ "Κυρά Χρυσοδαφνιώτισσα..."

Ακούστε το τραγούδι από τη Δόμνα Σαμίου που περιλαμβάνεται στο δίσκο "ΣΕΡΓΙΑΝΙ", ΣΕΙΡΙΟΣ, (1986). Το τραγούδι αυτό δεν είχε γραφτεί προηγούμενα σε δίσκο. Η Δόμνα Σαμίου έμαθε το τραγούδι από το δάσκαλό της Σίμωνα Καρά (1905-1999) που είχε παντρευτεί στο Δαφνί στις 26/12/1950. Για πρώτη φορά δημοσίευουμε όλους τους στίχους του τραγουδιού:

Σεργιάνι 'ναι στη Σεργιανή

Σεργιάνι ’ναι στη Σεργιανή και στη Mεντέλη μέλι
και στο Δαφνί κρύο νερό που πίνουν οι αγγέλοι.

Άστρο της αυγής
γιατ' άργησες να βγεις;

Στ’ Aλίκοκου ’ναι οι όμορφες στο Pοδακιό οι άσπρες
και στη Xρυσοδαφνιώτισσα ξανθιές και μαυρομάτες.

Tα μεσάνυχτα
ν’ αφήσεις ανοιχτά.

Kυρά Xρυσοδαφνιώτισσα μεγάλη σού ’ναι η χάρη
με το ψηφί, με το ριγλί1, με το μαργαριτάρι.

Πρόβαλε να ’δεις
καρδιά που τυραννείς.

[Σεργιανή= Καισαριανή/ Μεντέλη=Πεντέλη/Αλίκοκος=Γειτονιά στην Κυδαθηναίων(Πλάκα)/ Ροδακιό=Αγίας Φιλοθέης (Πλάκα]

Το τραγούδι αυτό αναφέρεται για πρώτη από τον Δημήτριο Καμπούρογλου το 1888 στο Βυζαντινό Ημερολόγιο και επαναλαμβάνεται στο βιβλίο του ΤΟ ΔΑΦΝΙ, 1920.
Ο Γιώργος Λαμπάκης στο βιβλίο του ΜΟΝΗ ΔΑΦΝΙΟΥ (1889)αναφέρει ένα στίχο από το τραγούδι που το είχε διαβάσει στο ημερολόγιο του Καμπούρογλου.

Από τα παραπάνω εξηγείται γιατί ο καθηγητής Γιώργος Προκοπίου χρησιμοποιεί τη φράση "Παναγία Χρυσοδαφνιώτισσα" στο τίτλο της βραβευμένης ταινίας του. Είναι προφανώς γνωστή σε έναν ευρύτερο κύκλο ανθρώπων στην Αττική και έχει προκύψει από την εορτή της Παναγίας,23 Αυγούστου, του Καθολικού της Μονής Δαφνίου.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι παραπάνω πληροφορίες δημοσιεύονται για πρώτη φορά στο blog και περιλαμβάνονται στο "φάκελο" που θα δώσουμε στην προβολή της ταινίας καθώς και στην παρουσίαση που θα κάνουμε στο 4ο Λύκειο Χαϊδαρίου (14/1/2011) με θέμα "Το νερό πηγής ζωής - Η περίπτωση του Χαϊδαρίου".

ΤΑ ΝΕΑ: "Στο φως το χαμένο ΔΑΦΝΙ"/ Ρεπορτάζ για τη χαμένη ταινία και την προβολή του ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. Χαϊδαρίου

Συνέχεια των κατωτέρω αναρτήσεων διαβάστε το ρεπορτάζ της Μαίρης Αγγελοπούλου στα ΝΕΑ ΕΔΩ..
Επίσης αναδημοσιεύσεις με βάση το ρεπορτάζ της κας Αγγελοπούλου στο ΒΗΜΑ , στο in.gr.

Άγγελος Προκοπίου: "ΔΑΦΝΙ - Παναγία η Χρυσοδαφνιώτισσα"/ Πρoβολή 15 Ιανουαρίου 2011

[Κλικάρετε την φωτογραφία για να μεγεθυνθεί]
Διαβάστε αναλυτικά την ακριβώς παρακάτω ανάρτηση.

Σάββατο, 15 Ιανουαρίου 2011 θα προβληθεί το βραβευμένο ντοκιμαντέρ το ΔΑΦΝΙ. Θεωρείται το πρώτο ντοκιμαντέρ τέχνης στην ιστορία του ελληνικού σινεμά.

Daphi, interior of the Church, s. 54
GRIECHENLAND, HANNS HOLDT, HUGO VON HOFMANNSTHAL, Berlin, verlag von Ernst Wasmuth, [1925]


Προβολή - Εκδήλωση

ΤΟ ΔΑΦΝΙ – ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΧΡΥΣΟΔΑΦΝΙΩΤΙΣΣΑ (1951)
«Η πρώτη ελληνική ταινία τέχνης» προβάλλεται μετά από 58 χρόνια στο Χαϊδάρι

Σάββατο, 15 Ιανουαρίου, 2011, 6:30 μ.μ στο Παλατάκι - Χαϊδάρι

Η μέχρι πρόσφατα θεωρούμενη «χαμένη» ταινία του Άγγελου Προκοπίου, ΤΟ ΔΑΦΝΙ , βρέθηκε στη Γερμανία και προβάλλεται στο Χαϊδάρι, 58 χρόνια μετά την πρώτη, και ίσως μοναδική προβολή της, στην Ελλάδα.

Ο Άγγελος Προκοπίου, καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης στο ΕΜΠ, εμπνέει και κινητοποιεί το 1951 σημαντικούς ανθρώπους του κινηματογράφου, και γυρίζει στην περιοχή μας την «πρώτη ελληνική ταινία τέχνης… για να συναγωνισθεί με ελληνικά χρώματα τις ξένες του είδους της». Η ταινία έχει πάρει δύο πρώτα διεθνή βραβεία στα φεστιβάλ του Εδιμβούργου και της Νέα Υόρκης (1952).

Η ταινία ήταν γνωστή στους κινηματογραφικούς κύκλους αλλά ήταν αδύνατον να τη βρούμε στην Ελλάδα για να την προβάλουμε στο Χαϊδάρι. Ανακαλύφθηκε το 2010 στη Γερμανία με τη βοήθεια του κ.Θεόδωρου Αδαμόπουλου, αντιπροέδρου της Ταινιοθήκης της Ελλάδας και προβάλλεται στο Χαϊδάρι.

Στην προβολή της ταινίας θα παραβρεθούν άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, ο κ.Θεόδωρος Αδαμόπουλος, ο γιος του Άγγελου Προκοπίου, Γιώργος (καθηγητής στην Αρχιτεκτονική του ΕΜΠ) κ.ά.

Εκτός από την προβολή της ταινίας θα διαβαστούν αποσπάσματα από κείμενα του Άγγελου Προκοπίου για τη Μονή Δαφνίου, που είχαν δημοσιευτεί στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (1953).

Με την προβολή της ταινίας ΤΟ ΔΑΦΝΙ τιμούμε τον Άγγελο Προκοπίου και όλους τους συνεργάτες του, αλλά παράλληλα προβάλλουμε και την πόλη μας, το Χαϊδάρι.

Προβολή: Πύργος ΠΑΛΑΤΑΚΙ, Καραϊσκάκη και Λ.Αθηνών, απέναντι από το νέο Δημαρχείο Χαϊδαρίου. Διάρκεια προβολής – εκδήλωσης 60 λεπτά.
Πληροφορίες: 6977 816622

Άγγελος Προκοπίου: "Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΣΤΟ ΔΑΦΝΙ - Η ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΣΑΛΩΜΗΣ"/ Τα απόκρυφα Ευαγγέλια

[Φωτ. Κώστας Φωτεινάκης: "Η Γέννηση στο Δαφνί- H εξαφάνιση της Σαλώμης"/ Ο καθηγτής της Ιστορίας της Τέχνης Άγγελος Προκοπίου περιγράφειτο κάτω αριστερό τμήμα του φηφιδωτού που λείπει]


[Φωτ. Κώστας Φωτεινάκης: Λεπτομέρεια της επάνω φωτογραφίας. Φαίνονται καλύτερα "τα μαλλιά και η κορδέλλα της Σαλώμης", κατά τον Άγγελο Προκοπίου]

Οι επισκέπτες του blog ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ είναι οικείοι στο όνομα του Καθηγητή της Ιστορίας της Τέχνης Άγγελου Προκοπίου και του ντοκιμαντέρ το ΔΑΦΝΙ που έχουμε παρουσιάσει ΕΔΩ.
Σήμερα με ευκαιρία τις Γιορτές των Χριστουγέννων αναρτούμε μια ανάλυση του ψηφιδωτού "Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΣΤΟ ΔΑΦΝΙ" από τον Άγγελο Προκοπίου που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 24/12/1953. Το άρθρο αυτό, μαζί με άλλα κείμενα του συγγραφέα περιλαμβάνεται στο βιβλίο "ΕΣΤΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ". Το βιβλίο αυτό μας το γνώρισε η κα Μαρία Μπουρδάκη (αρχιτέκτων - μηχανικός).
---------
Άγγελος Προκοπίου: "Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΣΤΟ ΔΑΦΝΙ - Η ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΣΑΛΩΜΗΣ"

[Είχα ξεχαστεί μπροστά στην ψηφιδογραφημμένη Γέννηση του Δαφνιού μια παραμονή Χριστουγέννων. Όλες αυτές οι τριανταφυλλένιες και μενεξεδένιες αποχρώσεις του Υμηττού, που τραγουδούν οι ποιητές μας ανθούσαν στους πλαστικούς λόφους, που αγκάλιαζαν με τόση τρυφερότητα το σπήλαιο. Η ελληνική φαντασία είχε διαλέξει το αττικό αυτό μοναστήρι για να δώσει το χαριέστερο έργο της μεσαιωνικής εικονογραφίας. Δεν θυμούμαι να χάρηκα τόσο πολύ μια Γέννηση στη ζωγραφική, της Ανατολής και της Δύσης, όσο αυτήν που στόλισε, στον ΙΑ΄ αιώνα, το Δαφνί μας. Η κλασσική ευαισθησία των Ελλήνων ξαναζεί σε όλες αυτές τις ευγενείς μορφές, που συνομιλούν με τόσο άνεση και διαλογίζονται με τόση γαλήνη.
Όλα τα πρόσωπα, που αναφέρει ο Ευαγεελιστής Λουκάς, τ’ αναγνώρισα με οδηγό το ποιητικό του κείμενο. «Τους ποιμένας φυλάσσοντας φυλακάς της νυκτός επί την ποίμνην αυτών, τους Αγγέλους δοξολογούντας και λέγοντας της επί Γης ειρήνη, το Βρέφος στη φάτνη του, την Παρθένο και τον Ιωσήφ». Η μόνη προσθήκη ήταν των δύο ζώων. Προερχόταν όμως από μια προφητεία του Ησαΐα. «Έγνω βους τον κτησάμενον και όνος την φάτνην του κυρίου αυτού» (Κεφ.Α’ 3).
Στην αριστερή γωνία της ημικυκλικής κόγχης το ψηφιδωτό ήταν κατεστραμμένο. Ζήτησα να συμπληρώσω το κενό του με πλαστικά στοιχεία του θεοκριτικού τοπίου.
Ξαφνικά σε μικρή απόσταση από την μορφή της Παρθένου, είδα ν’ ανεμίζει μια κορδέλλα. Πρόσεξα καλύτερα και το ενδιαφέρον μου εντοπίστηκε τώρα στο χαλασμένο κομμάτι. Ήταν πραγματικά μια κορδέλα, που έδενε τα μαλλιά μιας μορφής χαμένης. Αν ήταν Άγγελος η μορφή αυτή, έπρεπε να είχε ένα φωτοστέφανο γύρω από το κεφάλι του. Και τέτοιος φωτοστέφανος δεν υπήρχε. Η κορδέλλα και τα μαλλιά ανήκαν λοιπόν σε μια απλή γυναίκα και όχι σ΄ έναν Άγγελο. Αλλά ποια ήταν αυτή; Ούτε ο Λουκάς, ούτε κανένας άλλος Ευαγγελιστής δεν αναφέρουν στα κανονικά κείμενα, την παρουσία μιας κοινής θνητής στη Γέννηση. Ήταν ένα μυστήριο κι έπρεπε να το ξεδιαλύνω. Από μια κορδέλλα έπρεπε να βρω τη γυναίκα, που διαδραμάτισε κάποιο ρόλο στη Γέννηση του Ιησού.
Ανέτρεξα στ΄ απόκρυφα Ευαγγέλια. Εδώ στάθηκα τυχερός. Ένα απόκρυφο, που διασώθηκε ως την εποχή μας, σε λατινική γλώσσα, με τον τίτλο «Η Γέννησις της Μαρίας και τα Παιδικά χρόνια του Σωτήρος» De Nativitate Maria et infantia Salvatoris), είναι αφιερωμένο στην παιδική ηλικία της Παρθένου (Βιβλίο Α’) και του Ιησού (Βιβλίου Β΄). Το Ευαγγέλιο αυτό μολονότι αποδίδεται στον Ματθαίο, είχε αποκλεισθεί από την τάξη των κανονικών, μ΄ ένα διάταγμα του Πάπα Γελάσιου Β’ (1118-19). Σε αυτό το απόκρυφο Ευαγγέλιο απαντούμε την παρουσία δύο γυναικών, που τις έφερε ο Ιωσήφ για να ξεγεννήσουν την Παρθένο. Η πρώτη ονομαζόταν Σαλώμη, η δεύτερη Ζελέμη. Μόλις μπήκαν στο σπήλαιο οι δύο μαίες έτρεξαν να βοηθήσουν, πλησίασε πρώτη η Ζελέμη, αλλά ξεφώνησε τρομαγμένη «Κύριε, Κύριε, συγχώρησέ με, ποτέ δεν φαντάστηκα τέτοια περίπτωση. Τα στήθη της είναι γεμάτα γάλα. Εγέννησε ένα αγόρι κι όμως έμεινα παρθένα!». Η Σαλώμη ακούγοντας τα λόγια αυτά, μουρμούρισε κουνώντας με δυσπιστία το κεφάλι της. «Δεν πιστεύω σ΄ αυτά που ακούω αν δεν βεβαιωθώ». Και πλησίασε την Παρθένο. Μα μόλις την άγγιξε, το χέρι της ξεράθηκε κι έβαλε τις φωνές και τα κλάμματα. Παρακαλούσε το Θεό να συγχωρέσει την απιστία της. Ένας Άγγελος την άκουσε και παρουσιάστηκε τότε: «Πλησίασε το παιδί, την προστάζει, και προσκύνησε. Έπειτα άγγιξέ του με το χέρι σου και θα γιατρεφτείς». Η Σαλώμη άκουσε την προσταγή του Άγγελου και θεραπεύτηκε...]
Διαβάστε όλο το άρθρο ΕΔΩ...

Περισσότερα για τον Άγγελο Προκοπίου και το ΔΑΦΝΙ ΕΔΩ.

Στις αρχές του 2011 το βραβευμένο ντοκιμαντέρ του Άγγελου Προκοπίου "Δαφνί(Παναγιά Χρυσοδαφνιώτισσα)" (1951) θα παρουσιαστεί στο Χαϊδάρι σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος.

Άγγελος Προκοπίου: Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΣΤΟ ΔΑΦΝΙ (η συγκλονιστική περιγραφή θα αναρτηθεί την Παρασκευή 17/12/2010)

[Ο Γιάννης Κολέφας (1972) συντηρεί ψηφιδωτό στο Δαφνί]

Η Γέννηση του Σωτήρος σύμφωνα με τα απόκρυφα Ευαγγέλια!!!

Ποια είναι η θνητή που παρουσιάζεται στην "εικόνα";

Η περιγραφή του Άγγελου Προκοπίου και η "δυνατότητα" που μας έδωσαν οι σκαλωσιές που έχουν τοποθετηθεί για τη συντήρηση του Καθολικού της Μονής μας διευκόλυναν να φωτογραφίσουμε από κοντά τη ΓΕΝΝΗΣΗ και να παρακολουθήσουμε την περιγραφή του Άγγελου Προκοπίου...

Για τον Άγγελο Προκοπίου διαβάστε τις προηγούμενες αναρτήσεις ΕΔΩ και για τη ΓΕΝΝΗΣΗ θα επανέλθουμε.

Ποιος "κάρφωσε" τα βέλη στο πρόσωπο του Παντοκράτορα, οι Τούρκοι ή Κιστερσιανοί μοναχοί;

[Κλικάρετε στην εικόνα για να μεγεθυνθεί - "Ο Παντοκράτωρ της Μονή Δαφνίου", σκίτσο του Γ.Λαμπάκη, 1889 ]


[Φωτογραφία 1925 σε γερμανικό περιοδικό - "Ο Παντοκράτωρ"]


[Πριν το σεισμό του 1999]


[Φωτογραφία Μαρία Μπουρδάκη, 2009. Ο Παντοκράτωρ μετά το σεισμό, επίσκεψη/ φωτογράφιση σε συνθήκες εργοταξίου]

Είναι ένα ερώτημα το "Ποιος "κάρφωσε" τα βέλη στο πρόσωπο του Παντοκράτορα, οι Τούρκοι ή Κιστερσιανοί μοναχοί;"
Στο Ιστορικό Λεύκωμα "Χαϊδάρι - Τόπος και άνθρωποι", 2007, παρουσίασα μόνο την μία εκδοχή, αυτή που περιέγραφε ο Δανός συγγραφέας Κρίστιαν Άντερσεν, δηλαδή οι Τούρκοι. Έπρεπε να είχα παρουσιάσει και την εκδοχή του Δημήτρη Καμπούρογλου από το βιβλίο του "το ΔΑΦΝΙ", 1920. Το κάνω τώρα και συμπληρώνω την ενισχυτική θέση του Άγγελου Προκοπίου προς την εκδοχή Καμπoύρογλου. Επίσης παρουσιάζω και ένα απόσπασμα από το μυθιστόρημα "ΛΕΜΟΝΟΔΑΣΟΣ" του Κοσμά Πολίτη.

«Είναι μια θαυμάσια εκκλησιά, που μπορεί και τώρα ακόμα να επισκευαστεί. Στεκόμασταν κάτω απ' τον τρούλο της, που το αστραφτερό μωσαϊκό του εικόνιζε το Χριστό . Ο Σωτήρας κρατά στο αριστερό του χέρι τη Βίβλο κι απλώνει το δεξί του χέρι να ευλογήσει. Κατά την Επανάσταση εδώ μέσα ξεκουράζονταν οι Τούρκοι, εδώ άναβαν φωτιά- ο τοίχος είναι ακόμα μαύρος απ' την καπνιά, εδώ κάπνιζαν τον ναργιλέ τους, κι όταν τους έκανε κέφι, σημάδευαν τον Λυτρωτή των Χριστιανών άνω στον τρούλο. Τα βόλια τους πέτυχαν το ΄να Του μάτι, το στόμα και την άγια δόξα Του. Τα σημάδια φαίνονται καθαρά στο μωσαϊκό..»
Χανς Κρίστιαν Άντερσεν 1841,

"Οι Βενεδικτίνοι του Δαφνιού
Μετά την βυζαντινήν ακμήν ευρίσκομεν το Δαφνί φραγκοκρατούμενον με φρουρικήν εμφάνισιν και με αξιώσεις Δουκικού κευθμώνος.
Και ήτο έν ολόχρυσον θαύμα το μοναστήρι αυτό της Ιεράς Οδού, όταν ο πρώτος σταυροφόρος εισήλθεν εις τον Ναόν και εξετόξευσεν επιτυχώς δύο βέλη κατά του οφθαλμού και της παρειάς του Παντοκράτορος του κεντροθολίου, με μεγάλην έκπληξιν των επί του έσω τυμπάνου 16 Προφητών, οι οποίοι δεν προείπον όμως το πάθημα αυτό του Σωτήρος."
Δημήτριος Γ.Καμπούρογλου, «ΤΟ ΔΑΦΝΙ», 1920.

"ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΣΤΟ ΔΑΦΝΙ
Η Δ΄Σταυροφορία έφερε τους Λατίνους ως τη Μητρόπολη της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Ο Βονιφάτιος Μομφεράτος, βασιλιάς της Θεσσαλονίκης, έδωσε στον Βουργουνδό κόμητα Όθωνα Ντελαρός, ως επινίκιο κλήρο τη βαρωνία της Αθήνας και της Θήβας. Ό Όθων κάλεσε από το αββαείο του Μπελβώ, την πατρίδα του, κιστερσιανούς μοναχούς να καταλάβουν και να κυβερνήσουν το μοναστηριακό συγκρότημα του Δαφνιού. Η είσοδος των πρώτων Λατίνων στο Δαφνί άφησε τα ίχνη της μισαλλοδοξία τους. Μπαίνοντας οι σταυροφόροι, το 1207 στο καθολικό της μονής αντίκρυσαν το εχθρικό βλέμμα του Παντοκράτορα. Τρόμαξαν και για να επιδείξουν αφοβιά εμπρός στον αιχμάλωτο, σχισματικό Παντοκράτορα, του τίναξαν τα κοντάρια τους κατά πρόσωπο. Του άνοιξαν μια μεγάλη πληγή στο στόμα, που κλείστηκε αργότερα με μεγάλο μπάλωμα, που διακρίνεται σήμερα. Τα σίδερα των κονταριών βρέθηκαν στην αναστήλωση του 1893*, μέσα στον παληό θόλο".
Άγγελος Προκοπίου, «Εστίες Ελληνικού Πολιτισμού στο Βυζάντιο».
*Προφανώς εννοεί την αναστήλωση που έκανε ο «μηχανικός Καλλίας κατά το 1893, ο οποίος τοποθέτησε σιδεροδεσιές στον νάρθηκα αλλά και σε άλλα μέρη του κυρίως ναού που ήταν ετοιμόρροπα και έχρηζαν άμεσης στήριξης. (Χαϊδάρι – Συνάντηση με την Ιστορία»)

"Βάλαμε σκαλωσιές ως πάνω , στο θόλο, εκεί που βρίσκεται το μωσαϊκό του Παντοκράτορα. Πριν αρχίσω την εργασία, έμεινα εκεί ώρες ολόκληρες, μονάχος, με τον εαυτό μου, προσπάθησα να καταλάβω. Άδικα όμως.
Αλήθεια, ένιωσα μόνο ένα ενδιαφέρον αρχαιολογικό. Δεν μπορώ να προσωποποιήσω έτσι το Θεό μου συνοφρυωμένο κι εκδικητικό. Μέσα στο δεξί μάτι τού Παντοκράτορα βρήκα μπηγμένη την αιχμή από ένα βέλος. Βέβαια ένα βέλος σαρακηνό ή κάποιου σταυροφόρου. Δοκίμασα τη χαρά του συλλέκτη που αποχτά ένα πολύτιμο κομμάτι. Δε θα ΄πρεπε να φρίξω για την ιεροσυλία;"
Κοσμάς Πολίτης, Λεμονοδάσος 1930.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1) Ολόκληρο το τμήμα του μυθιστορήματος ΛΕΜΟΝΟΔΑΣΟΣ που περιγράφει την Ιερά Οδό και τη Μονή Δαφνίου παρουσιάζετε ΕΔΩ.
2) Πολλές από τις αναρτήσεις αλλά και άλλη αδημοσίευτη ύλη θα παρουσιαστούν σε ένα Ηλεκτρονικό βιβλίο που θα ετοιμαστεί (και ενδεχομένως εκδοθεί) το 2011, με προσωρινό τίτλο "Κατά μήκος της Ιεράς Οδού".
3) Η επόμενη ανάρτηση θα έχει σχέση με τον Εμφύλιο Πόλεμο και τα αγγλικά στρατεύματα στην περιοχή του Δαφνιού. Δεν έχει ολοκληρωθεί η έρευνα, αλλά θα δημοσιευτεί μήπως υπάρξουν επιπρόσθετες πληροφορίες. Κυρίως λείπει βιβλιογραφία.

Κ.Φωτ.

Το κλασσικό ντοκιμαντέρ «ΔΑΦΝΙ - ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΧΡΥΣΟΔΑΦΝΙΩΤΙΣΣΑ» (1952) βρίσκεται επιτέλους στο αρχείο της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.

Το ντοκιμαντέρ «ΔΑΦΝΙ - ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΧΡΥΣΟΔΑΦΝΙΩΤΙΣΣΑ» (1952) το αναζητούσαμε χρόνια και το είχαμε καταγράψει στη βιβλιογραφία του Ιστορικού Λευκώματος «ΧΑΪΔΑΡΙ – Τόπος και Άνθρωποι», 2007. Το αναζητούσαμε μέσω διαφόρων «οδών» και φυσικά μέσω της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Τελικά είμαστε τυχεροί. Συναντήσαμε τον σκηνοθέτη κ.Θ.Αδαμόπουλο που είχε δει την ταινία στο κινηματογράφο ΑΣΤΥ (1953), βρήκαμε το πρόγραμμα της προβολής και άλλα στοιχεία για το ντοκιμαντέρ (συντελεστές, παραγωγή κ.λπ) και για τον καθηγητή της Ιστορίας της Τέχνης του ΕΜΠ και σκηνοθέτη της ταινίας «ΔΑΦΝΙ» Άγγελο Προκοπίου.
Γράφαμε στις 12/10/09 ότι έχουμε περισσότερους από τρεις λόγους για την μεταφορά και τη λειτουργία της Ταινιοθήκης της Ελλάδος στην Ιερά Οδό. Ο επιπρόσθετος λόγος ήταν (να το πάρει το ποτάμι) το ντοκιμαντέρ που αναζητούσαμε…
Το ντοκιμαντέρ «Δαφνί» του Άγγελου Προκοπίου τελικά είχε εντοπιστεί στη Γερμανία (9/2/2010) και πρόσφατα μάθαμε (10/3/2010) από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος ότι βρίσκεται ήδη στο αρχείο της! Έχουμε κλείσει ραντεβού με τον «γκουρού» της Ταινιοθήκης, τον σκηνοθέτη κ.Θ.Αδαμόπουλο, για να προγραμματίσουμε τις λεπτομέρειες της προβολής του «πρώτου ελληνικού ντοκιμαντέρ τέχνης».
Διαβάστε ΕΔΩ λεπτομέρειες για το ντοκιμαντέρ και για το βιβλίο Άγγελου Προκοπίου (το ανακάλυψε η Μαρία Μπουρδάκη) που αναρτήσαμε στις 9/2/2010.
Για την προβολή θα σας ενημερώσουμε.
Είναι μια μεγάλη στιγμή και για την ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου αλλά και για το Χαϊδάρι(Η Μονή Δαφνίου βρίσκεται στα όρια του Δήμου Χαϊδαρίου).

Ο Άγγελος Προκοπίου και το ντοκιμαντέρ το "Δαφνί": "Όλο και το κυκλωνουμε"

Σήμερα Τετάρτη 9/2/2010 είχαμε δύο καλά νέα:
1) Βρέθηκε η κόπια του ντοκιναντέρ "Δαφνί" του Άγγελου Προκοπίου στη Γερμανία. Αναμένουμε την κόπια και θα σας ενημερώσουμε για την προβολή στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας
Για το ντοκιμαντέρ:

[Το πρόγραμμα του ντοκιμαντέρ όταν προβλήθηκε στο κινηματογράφο ΑΣΤΥ (1953?)]
Ο Άγγελος Προκοπίου γύρισε το πρώτο αξιόλογο ασπρόμαυρο ντοκιμαντέρ μετά τον εμφύλιο, το 1951: Διάρκεια 20΄, Κείμενα δικά του και Σκηνοθεσία μαζί με τον G.Hoynenhen-Huene, Φωτογραφία Χεπ Ζοζέφ, Αφηγητές Barrymore Ethel, Evans Maurice.
Το ντοκιμαντέρ βραβεύτηκε με το Α΄ βραβείο το 1952 στα φεστιβάλ του Εδιμβούργου και της Νέας Υόρκης. Σύμφωνα με την Λίζα Λινάρδου (περιοδικό ΜΟΤΕΡ τ.7) το ντοκιμαντέρ αυτό ήταν η «πρώτη ελληνική ταινία τέχνης».
Ο Άγγελος Προκοπίου υπήρξε καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης τού Πολυτεχνείου και τακτικός τεχνοκριτικός της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ και ήταν ένα από τα ιδρυτικά μέλη (1963) της Ταινιοθήκης της Ελλάδας.

2) Η Μαρία Μπουρδάκη ανακάλυψε το βιβλίο του Άγγελου Προκοπίου «ΕΣΤΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ στο Βυζάντιο», Εκδόσεις «Πύρινος Κόσμος», 1994.
Στις σελίδες 89-108 ο Άγγελος Προκοπίου περιγράφει και αναλύει τα μωσαϊκά και τις άλλες εικόνες του Καθολικού της Μονής Δαφνίου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιγραφή της Γέννησης στην οποία εμφανίζεται στην εικόνα και μια θνητή.
Για το βιβλίο:
Μια συλλογή κειμένων του Άγγελου Προκοπίου, που δημοσιεύτηκαν σε μορφή άρθρων και μελετών από το 1953 έως το 1967 στις εφημερίδες «καθημερινή» και «Μακεδονία» και το περιοδικό «νέες μορφές» που έβγαλε ο ίδιος το 1962. Παρ’ όλο που έχουν περάσει 40 χρόνια από τότε, τα κείμενα αυτά παραμένουν πάντα σύγχρονα στο ύφος, στη γλώσσα και στη μέθοδο ερμηνείας του περιεχομένου. Τα κείμενα αυτά δεν γράφτηκαν μόνο για τους ειδικούς του κλάδου του, αλλά στόχευαν στο μεγάλο κοινό των σκεπτόμενων ανθρώπων, που αγαπούν την τέχνη, την αρχιτεκτονική, την ιστορία, το θέατρο, τη φιλοσοφία, τους μύθους και τις πάμπολλες πτυχές της προσφοράς του τόπου αυτού που λέγεται Ελλάδα και που ήταν το λίκνο του πολιτισμού στο δυτικό κόσμο. Την επιμέλεια των δημοσιευμάτων την είχε ο γιός του Γεώργιος Προκοπίου, αμφότεροι καθηγητές στο ΕΜΠ.

Αυθαιρέτως υποθέτουμε ότι το ντοκιμαντέρ είχε βασιστεί στην έρευνα του Άγγελου Προκοπίου για τη Μονή Δαφνίου και τα ψηφιδωτά.
Περισσότερα για τον Άγγελο Προκοπίου και το βραβευμένο Ντοκιμαντέρ το ΔΑΦΝΙ.